Yüksek gerilim hattı tazminatı, üzerinden yüksek gerilim hattı geçen taşınmazların sahiplerinin bu hatlardan dolayı uğradıkları zararların tazmini amacıyla ödenen bedeldir. Bu tazminat, taşınmazın rayiç bedeli ile yüksek gerilim hattının taşınmaza verdiği değer kaybı arasındaki fark olarak hesaplanır.
Yüksek gerilim hattı tazminatı, iki şekilde ödenebilir:
- Kamulaştırma: Kamulaştırma, kamu yararı amacıyla özel mülkiyette bulunan taşınmazların bedel karşılığı devlet veya kamu tüzel kişileri tarafından alınmasıdır. Yüksek gerilim hattı için kamulaştırma yapıldığı takdirde, taşınmazın sahibine kamulaştırma bedeli ödenir.
- İrtifak hakkı: İrtifak hakkı, bir taşınmazın üzerinde başka bir taşınmaz lehine kurulan ve o taşınmazın maliki tarafından kullanılmasına sınırlama getiren haklardır. Yüksek gerilim hattı için irtifak hakkı tesis edildiği takdirde, taşınmazın sahibine irtifak hakkı bedeli ödenir.
Yüksek gerilim hattı tazminatı, aşağıdaki unsurlar dikkate alınarak hesaplanır:
- Taşınmazın rayiç bedeli: Taşınmazın kamulaştırma öncesindeki değeri, taşınmazın konumu, büyüklüğü, kullanım şekli ve imar durumu gibi faktörlere göre belirlenir.
- Yüksek gerilim hattının taşınmaza verdiği değer kaybı: Yüksek gerilim hattı, taşınmazın kullanımını kısıtlayabilir, taşınmazın değerini düşürebilir veya taşınmazın satışını zorlaştırabilir. Bu değer kaybı, bilirkişi tarafından belirlenir.
Yüksek gerilim hattı tazminatı, taşınmazın üzerindeki direk, kablo, trafo gibi unsurların sayısına ve büyüklüğüne göre de değişiklik gösterebilir.
Yüksek gerilim hattı tazminatı için başvuru yapılması gereken merci, hattın sahibi olan kurumdur. Bu kurum, Türkiye Elektrik Kurumu (TEİAŞ) veya özel bir enerji şirketi olabilir. Başvuru, taşınmazın sahibi tarafından yapılır.
Başvuru yapılırken aşağıdaki belgeler ibraz edilmelidir:
- Taşınmazın tapu senedi: Taşınmazın mülkiyetini kanıtlayan belgedir.
- Taşınmazın rayiç bedeli: Taşınmazın değerini gösteren belgedir.
- Yüksek gerilim hattının taşınmaza verdiği değer kaybı: Yüksek gerilim hattının taşınmaza verdiği zararı gösteren belgedir.
Başvuru, hattın sahibi olan kurum tarafından incelenir ve sonuçlandırılır. Başvuru olumlu sonuçlanırsa, taşınmaz sahibine tazminat ödenir.
Yüksek gerilim hattı tazminatı için dava açılması da mümkündür. Bu durumda, taşınmaz sahibi, hattın sahibi olan kuruma karşı dava açarak tazminat talep edebilir. Dava sonucunda, mahkeme tarafından taşınmaz sahibine tazminat ödenmesine karar verilebilir.
Yüksek gerilim hattı tazminatı, taşınmaz sahipleri için önemli bir haktır. Bu hak, taşınmazın sahibine, yüksek gerilim hattından dolayı uğradığı zararların bir kısmını telafi etme imkanı sunar.
Türkiye’de yüksek gerilim hattı tazminatı konusundaki hukuki düzenlemeler, 4650 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu ile düzenlenmiştir.
4650 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu‘nun 11. maddesine göre, yüksek gerilim hattı için kamulaştırma yapılması halinde, kamulaştırma bedeli, taşınmazın rayiç bedeli ile yüksek gerilim hattının taşınmaza verdiği değer kaybı arasındaki fark olarak hesaplanır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu‘nun 17. maddesine göre, yüksek gerilim hattı için irtifak hakkı tesis edilmesi halinde, irtifak hakkı bedeli, taşınmazın rayiç bedeli ile irtifak hakkının taşınmaza verdiği değer kaybı arasındaki fark olarak hesaplanır.
Yargıtay, yüksek gerilim hattı tazminatı konusunda verdiği kararlarda, taşınmazın değerini düşüren tüm unsurların dikkate alınması gerektiğini vurgulamıştır. Örneğin, yüksek gerilim hattının gürültü, titreşim, elektromanyetik alan gibi etkileri, taşınmazın değerini düşüren unsurlar olarak kabul edilebilir.
Yüksek gerilim hattı tazminatı konusundaki davalarda, bilirkişi raporu önemli bir rol oynar. Bilirkişi raporunda, taşınmazın rayiç bedeli ve yüksek gerilim hattının taşınmaza verdiği değer kaybı ayrıntılı olarak açıklanmalıdır.
**Yüksek gerilim hattı taz