10 Yıl Aynı İşyerinde Çalışan Kıdem Tazminatı Alabilir mi?
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin belirli nedenlerle sona ermesi durumunda işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatına hak kazanmak için işçinin aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- İşyerinde en az bir yıl çalışmış olmak.
- İşverenin haklı bir gerekçe göstermeden işçiyi işten çıkarmış olması.
10 yıl aynı işyerinde çalışan işçi, işyerindeki çalışma süresini tamamlamış olduğundan, ilk şartı sağlamış demektir. Ancak, işçinin ikinci şartı da sağlaması gerekir.
İşverenin haklı bir gerekçe göstermeden işçiyi işten çıkarması, işçinin iş sözleşmesinin feshi olarak adlandırılır. İşverenin işçiyi feshedebilmesi için geçerli bir gerekçesinin olması gerekir. Bu gerekçeler, İş Kanunu’nun 25. maddesinde düzenlenmiştir.
İşverenin işçiyi feshedebilmesi için geçerli bir gerekçesinin olmaması durumunda, işçinin iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilmiş sayılır. Bu durumda, işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
Örneğin, işçinin işyerinde 10 yıl boyunca kesintisiz olarak çalıştığını varsayalım. İşveren, işçiyi işten çıkarmak istediğinde, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilmesi için aşağıdaki gerekçelerden birini göstermesi gerekir:
- İşçinin iş sözleşmesinde belirtilen nitelikleri taşımadığının anlaşılması,
- İşçinin işyerinde bir haftadan fazla süreyle devamsızlık yapması,
- İşçinin iş sözleşmenin esaslı hükümlerini ihlal etmesi,
- İşçinin işverene veya işyerine zarar vermesi,
- İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde 1 ay içinde serbest bırakılmaması,
- İşçinin askerlik hizmeti nedeniyle işine ara vermesi,
- İşyerinin kapanması veya işçinin işyerinde çalışamayacak duruma gelmesi.
İşveren, işçiyi haklı nedenle işten çıkarmak istediğinde, işçiye yazılı olarak bildirimde bulunmak zorundadır. Bildirim süresi, işçinin kıdemine göre değişmektedir.
İşçinin kıdemi Bildirim süresi
0-1 yıl 2 hafta
1-3 yıl 4 hafta
3-6 yıl 6 hafta
6-15 yıl 8 hafta
15 yıl ve üzeri 12 hafta
İşveren, bildirim süresine uymak zorundadır. Bildirim süresine uymayan işveren, işçiye bildirim süresinin ücretini ödemekle yükümlüdür.
İşveren, işçiyi haklı nedenle işten çıkardıktan sonra, işçiye kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür. Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her yıl için brüt ücretinin 30 günlük tutarı kadardır.
Örneğin, asgari ücretle 10 yıl çalışan bir işçinin kıdem tazminatı, 10 * 30 * 2.825 = 84.500 TL’dir.
10 yıl aynı işyerinde çalışan işçi, iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmesi durumunda, yukarıda belirtilen şartları sağlaması halinde kıdem tazminatına hak kazanır.
10 yıl aynı işyerinde çalışan işçinin kıdem tazminatı almamasına neden olabilecek durumlar şunlardır:
- İşçinin işyerinde 1 yıldan az süreyle çalışması.
- İşverenin işçiyi haklı nedenle işten çıkarmaması.
- İşverenin işçiye bildirim süresine uymaması.
- İşçinin kıdem tazminatını talep etmemesi.
İşçinin kıdem tazminatını talep etmesi için, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 1 yıl içinde işverene yazılı olarak başvuruda bulunması gerekir. İşveren, işçinin talebini 30 gün içinde yerine getirmek zorundadır.
İşverenin kıdem tazminatı ödememesi durumunda, işçi iş mahkemesine başvurarak kıdem tazminatını alabilir.