Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçi Tazminat Alabilir mi?
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatı alıp alamayacağı, Türk İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, iş sözleşmesi işçinin rızası ile feshedilirse, işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Ancak, bu fesih, işçinin işverene ihbar öneli tanıdığı ve bu önel içinde işyerinde çalışmış olması şartına bağlıdır.
İşçinin iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmesi, istifa olarak adlandırılmaktadır. İstifa halinde, işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için, iş sözleşmesini feshetme gerekçesinin haklı bir nedene dayanması gerekmektedir.
Haklı nedenlerle istifa
İş Kanunu’nda, haklı nedenlerle istifa sayılan durumlar açıkça belirtilmemiştir. Ancak, Yargıtay uygulamasında, aşağıdaki durumlar haklı nedenlerle istifa olarak kabul edilmektedir:
- İşverenin işçiye karşı ağır bir şekilde kötü muamele yapması,
- İşverenin işçinin kişilik haklarını ihlal etmesi,
- İşverenin işçinin iş güvenliğini tehlikeye atması,
- İşverenin işçinin ücretini veya diğer haklarını ödememesi,
- İşverenin işçiyi mobbinge tabi tutması,
- İşverenin işçinin iş yerini kapatması veya işçinin iş yerinin devri olması.
Bu durumların yanı sıra, işçinin haklı nedenlerle istifa edip etmediği, her somut olayda değerlendirilerek karara bağlanmaktadır.
Haklı nedenle istifa eden işçinin tazminat alımı
İşçi, iş sözleşmesini haklı bir nedene dayanarak feshetmesi halinde, kıdem tazminatı alabilmektedir. Ancak, bu durumda işçinin iş sözleşmesini feshettiği tarihten itibaren en geç 1 ay içinde, işverene yazılı olarak ihbar etmesi gerekmektedir.
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi halinde, ihbar öneli süresine ait ücreti işverene ödemek zorunda değildir.
Örnek
Ahmet Bey, bir şirkette 10 yıldır çalışmaktadır. İşvereni, Ahmet Bey’e karşı ağır bir şekilde kötü muamele yapmaya başlar. Ahmet Bey, bu durumdan rahatsız olarak iş sözleşmesini feshetmeye karar verir. Ahmet Bey, iş sözleşmesini feshettiği tarihten itibaren en geç 1 ay içinde, işverene yazılı olarak ihbar eder.
Bu durumda, Ahmet Bey, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmiştir. Bu nedenle, Ahmet Bey, kıdem tazminatı almaya hak kazanmıştır. Ayrıca, Ahmet Bey’in ihbar öneli süresine ait ücreti işverene ödemesine gerek yoktur.
İhbar tazminatı
İşçinin iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmesi halinde, işverene ihbar tazminatı ödemesi gerekmektedir. İhbar tazminatı, işçinin brüt ücretine ve kıdem süresine göre hesaplanmaktadır.
İhbar tazminatı hesaplanırken, işçinin brüt ücretine, kıdem süresine göre belirlenen bir katsayı uygulanmaktadır. Bu katsayı, işçinin kıdem süresine göre aşağıdaki gibidir:
- 1 yıldan 5 yıla kadar olan kıdem için: 2 hafta
- 5 yıldan 15 yıla kadar olan kıdem için: 4 hafta
- 15 yıldan fazla olan kıdem için: 6 hafta
Örnek
Ali Bey, bir şirkette 10 yıldır çalışmaktadır. Ali Bey, iş sözleşmesini kendi isteğiyle fesheder. Ali Bey’in brüt ücreti 10.000 TL’dir.
Bu durumda, Ali Bey’in işverene ödemesi gereken ihbar tazminatı aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır:
- Kıdem süresi: 10 yıl
- Katsayı: 6 hafta
- Brüt ücret: 10.000 TL
İhbar tazminatı hesaplaması
10.000 TL * 6 hafta * 4,5 TL/gün
= 27.000 TL
Bu durumda, Ali Bey’in işverene ödemesi gereken ihbar tazminatı 27.000 TL’dir.
Sonuç
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatı alıp alamayacağı, iş sözleşmesini feshetme gerekçesine bağlıdır. İşçi, iş sözleşmesinikendi