Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, bir işyerinde en az bir yıl çalışan işçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshedilmesi halinde, işçiye ödenen bir tazminattır. Kıdem tazminatının amacı, işçinin işsiz kaldığı dönemdeki geçimini sağlamak ve iş kaybından dolayı uğradığı maddi ve manevi zararı karşılamaktır.
Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her tam yıl için, bir aylık brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Kıdem tazminatı tavanı ise, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her tam yıl için, bir aylık brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Örneğin, bir işçi 5 yıl çalışmışsa, kıdem tazminatı tutarı, işçinin son brüt ücretinin 5 katına eşittir.
Kıdem tazminatı hesabında dikkate alınan ücret, işçinin son brüt ücretidir. Bu ücret, işçinin ikramiye, prim, fazla mesai gibi tüm ek ücretlerini de kapsar.
Kıdem Tazminatı Tavanı
Kıdem tazminatı tavanı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez. 2023 yılı için kıdem tazminatı tavanı, 01.01.2023 – 30.06.2023 tarihleri arasında 19.982,83 TL, 01.07.2023 – 31.12.2023 tarihleri arasında ise 23.489,83 TL olarak belirlenmiştir.
Kıdem Tazminatı Kimlere Ödenir?
Kıdem tazminatı, aşağıda belirtilen durumlarda işçiye ödenir:
- İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi halinde,
- İş sözleşmesinin işçinin ölümü nedeniyle sona ermesi halinde,
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshedilmesi halinde.
Kıdem Tazminatı Hakkında Yargıtay Kararları
Yargıtay, kıdem tazminatı konusunda birçok karar vermiştir. Bu kararlarda, kıdem tazminatının hangi durumlarda ödeneceği, kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınacak ücretin ne olduğu, kıdem tazminatı tavanı gibi konulara açıklık getirilmiştir.
Yargıtay’ın kıdem tazminatı konusunda verdiği önemli kararlardan bazıları şunlardır:
- İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi halinde, işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
- İş sözleşmesinin işçinin ölümü nedeniyle sona ermesi halinde, işçinin mirasçıları kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshedilmesi halinde, işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Kıdem Tazminatı ve Vergilendirme
Kıdem tazminatı, gelir vergisinden istisna edilmiştir. Yani, kıdem tazminatı, işçinin elde ettiği gelirden vergilendirilmez.
Kıdem Tazminatı ve SGK
Kıdem tazminatı, SGK’ya bildirilir. Kıdem tazminatının brüt tutarı, işçinin sigorta primine esas kazanç tutarına eklenir.
Kıdem Tazminatı ve İşsizlik Sigortası
İşsizlik sigortası, işsiz kalan işçilerin geçimini sağlamak ve iş bulmalarına yardımcı olmak amacıyla düzenlenen bir sigortadır. İşsizlik sigortası kapsamındaki işçiler, işsiz kaldıkları dönemde işsizlik maaşı alırlar.
İşsizlik maaşı, işçinin son 3 aylık ortalama brüt ücretinin %40’ı oranında hesaplanır. İşsizlik maaşı, en fazla 180 gün süreyle ödenir.
İşsizlik sigortası kapsamındaki işçilerin kıdem tazminatı, işsizlik sigortası fonundan karşılanır. İşçi, işsizlik maaşı almaya hak kazanmak için, kıdem tazminatını işsizlik sigortası fonuna devretmek zorundadır.
Kıdem Tazminatı ve İşçi Güvencesi
Kıdem tazminatı, işçinin iş güvencesini sağlayan önemli bir unsurdur. Kıdem tazminatı, işverenin işçi