İKT ve İÖ Tazminatı Nedir?
İKT ve İÖ tazminatı, işçinin işveren tarafından işten çıkarıldığı durumlarda hak kazanabileceği iki farklı tazminat türüdür. IKT tazminatı, işçinin işverenin ağır kusurundan kaynaklanan bir nedenle işten çıkarıldığı durumlarda hak kazanılan tazminattır. İÖ tazminatı ise, işçinin işverenin iradesi dışında işten çıkarıldığı durumlarda hak kazanılan tazminattır.
İKT Tazminatı
İKT tazminatı, işçinin işverenin ağır kusurundan kaynaklanan bir nedenle işten çıkarıldığı durumlarda hak kazanılan tazminattır. İşverenin ağır kusurundan kaynaklanan bir nedenle işten çıkarılma, işçinin iş sözleşmesinin, işverenin ağır kusurundan dolayı feshedilmesi anlamına gelir. İşverenin ağır kusurundan kaynaklanan bir nedenle işten çıkarılma, işçinin iş sözleşmesinin, işverenin aşağıdaki davranışları nedeniyle gerçekleşmesi durumunda söz konusu olur:
- İşçinin işverenin güvenini kötüye kullanması, hırsızlık yapması, işverenin meslek sırlarını ortaya atması gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
- İşçinin, iş yerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.
- İşçinin, savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi.
- İşçinin, işverenin veya işverenin tüzel kişi temsilcisinin veya aile üyelerinden birinin hayatına, sağlığına veya malvarlığına karşı bir suç işlemesi.
- İşçinin, işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
İKT Tazminatının Hesaplanması
İKT tazminatı, işçinin kıdem süresine ve brüt ücretine göre hesaplanır. IKT tazminatının hesaplanmasında kullanılan formül şu şekildedir:
İKT tazminatı = kıdem süresi * brüt ücret * 4/15
Örneğin, 10 yıllık kıdemi olan ve brüt ücreti 5.000 TL olan bir işçi, işverenin ağır kusurundan kaynaklanan bir nedenle işten çıkarıldığında, IKT tazminatı olarak 20.000 TL almaya hak kazanır.
İÖ Tazminatı
İÖ tazminatı, işçinin işverenin iradesi dışında işten çıkarıldığı durumlarda hak kazanılan tazminattır. İşverenin iradesi dışında işten çıkarılma, işçinin iş sözleşmesinin, işverenin iradesi dışında gerçekleşmesi durumunda söz konusu olur. İşverenin iradesi dışında işten çıkarılma, işçinin iş sözleşmesinin, aşağıdaki nedenlerden dolayı sona ermesi durumunda söz konusu olur:
- İşyerinin kapanması, işçinin iş yerinin devredilmesi veya işyerinin kısmen veya tamamen kapatılması.
- İşçinin iş yerindeki işinin sona ermesi.
- İşçinin askerlik veya doğum gibi bir nedenle işinden ayrılması.
İÖ Tazminatının Hesaplanması
İÖ tazminatı, işçinin kıdem süresine ve brüt ücretine göre hesaplanır. İÖ tazminatının hesaplanmasında kullanılan formül şu şekildedir:
İÖ tazminatı = kıdem süresi * brüt ücret * 2/15
Örneğin, 10 yıllık kıdemi olan ve brüt ücreti 5.000 TL olan bir işçi, işverenin iradesi dışında işten çıkarıldığında, İÖ tazminatı olarak 8.000 TL almaya hak kazanır.
İKT ve İÖ Tazminatı Arasındaki Fark
İKT ve İÖ tazminatı arasındaki temel fark, işçinin işten çıkarılma nedenidir. IKT tazminatı, işçinin işverenin ağır kusurundan kaynaklanan bir nedenle işten çıkarıldığı durumlarda hak kazanılan tazminattır. İÖ tazminatı ise, işçinin işverenin iradesi dışında işten çıkarıldığı durumlarda hak kazanılan tazminattır.
İKT tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin feshinde işçinin kusurunun bulunmadığı durumlarda hak kazanılan bir tazminattır. Bu nedenle, IKT tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin feshinde işverenin ağır kusurunun bulunması durumunda ödenir.
İÖ tazminatı ise, işçinin iş sözleşmesinin feshinde işçinin kusur