İş Çıkışı Tazminat
İş çıkışı tazminat, işçinin iş sözleşmesinin feshi üzerine işveren tarafından işçiye ödenen bir tazminattır. İş çıkışı tazminatı, işçinin işyerinde geçirdiği süreye ve işverenin feshin sebebine göre değişmektedir.
Türkiye’de İş Çıkışı Tazminatı Türleri
Türkiye’de iş çıkışı tazminatı iki türdedir:
- Kıdem tazminatı
- İşe başlatmama tazminatı
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması ve iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi halinde işçiye ödenen bir tazminattır. Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her yıl için brüt maaşının 30 günlük tutarı kadardır.
İşe başlatmama tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi üzerine, işçinin işe iadesine karar verilmesi halinde, işveren tarafından işçiye ödenen bir tazminattır. İşe başlatmama tazminatı, işçinin en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarındadır.
Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve işverenin feshin sebebine göre hak kazanılır.
Kıdem tazminatına hak kazanmak için işçinin aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- İşyerinde en az bir yıl çalışmış olması
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmiş olması
Kıdem tazminatına hak kazanan işçinin tazminat miktarı, çalıştığı her yıl için brüt maaşının 30 günlük tutarı kadardır. Örneğin, asgari ücretle 10 yıldan beri çalışan bir işçinin iş akdine 01.03.2023 tarihinde haksız bir şekilde son verildiğini varsayalım. Bu durumda, işçiye 10 yıla karşılık 10 x 30 = 300 günlük asgari ücret tutarında kıdem tazminatı ödenecektir.
Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte geçerli olan brüt maaşına göre hesaplanır. İşçinin brüt maaşı, işveren tarafından işçiye ödenen tüm ek ödemeler, primler ve benzeri ödemeler dahil olmak üzere hesaplanacaktır.
Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte geçerli olan kıdem tazminatı tavanı üzerinden hesaplanır. 2023 yılı için kıdem tazminatı tavanı, brüt asgari ücretin 7.2 katı olup, 13.623,00 TL’dir.
Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte geçerli olan toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre de hesaplanabilir. İşçinin çalıştığı işyerinde toplu iş sözleşmesi uygulanıyorsa, toplu iş sözleşmesinde kıdem tazminatı için daha yüksek bir tutar belirlenmiş olabilir. Bu durumda, işçiye toplu iş sözleşmesinde belirlenen tutar kadar kıdem tazminatı ödenecektir.
Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 2 yıl içinde işveren tarafından işçiye ödenmelidir. İşveren tarafından bu süre içinde kıdem tazminatı ödenmezse, işçi yasal faiziyle birlikte kıdem tazminatını alabilir.
İşe Başlatmama Tazminatı
İşe başlatmama tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi üzerine, işçinin işe iadesine karar verilmesi halinde, işveren tarafından işçiye ödenen bir tazminattır.
İşe başlatmama tazminatına hak kazanmak için işçinin aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmiş olması
- İşe iade davasında işçinin haklı bulunması
İşe başlatmama tazminatı, işçinin en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarındadır. İşçinin kıdemi, işe iade davasında işçinin haklı bulunmasına ilişkin mahkeme kararının kesinleşme tarihi esas alınarak belirlenir.
İşe başlatmama tazminatı, işçinin işe iade davasında haklı bulunmasına ilişkin mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren 1 ay içinde işveren tarafından işçiye ödenmelidir. İşveren tarafından