İşçi Hangi Durumlarda Tazminat Alır?
İşçi, iş sözleşmesinin taraflarından biri olarak, işveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi, iş sözleşmesinin sona ermesi, işverenin işçiye karşı kusurlu davranışları gibi durumlarda tazminat talep etme hakkına sahiptir.
İş Sözleşmesinin Feshedilmesi Halinde Tazminat
İş sözleşmesi, işçi veya işveren tarafından tek taraflı olarak feshedilebildiği gibi, tarafların karşılıklı anlaşması ile de sona erebilir. İş sözleşmesinin feshedilmesi halinde işçiye tazminat ödenmesi gerekip gerekmediği, iş sözleşmesinin feshi nedenine göre değişmektedir.
İşveren Tarafından İş Sözleşmesinin Feshedilmesi Halinde Tazminat
İşveren, işçinin iş sözleşmesini feshederken, işçinin kıdem süresine göre aşağıdaki oranlarda kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür:
- 0-5 yıl: 30 günlük ücret
- 5-15 yıl: 36 günlük ücret
- 15-25 yıl: 42 günlük ücret
- 25 yıl ve üzeri: 48 günlük ücret
İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde, işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- İşçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi tarihinde işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir.
- İşçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi geçerli bir nedene dayanmalıdır.
İşçinin İş Sözleşmesini Feshedmesi Halinde Tazminat
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshederse, işverene bildirim süresine ait ücretini ödemekle yükümlüdür. İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi halinde, işverene bildirim süresine ait ücretin yanı sıra, kötüniyet tazminatı da talep edilebilir.
İş Sözleşmesinin Tarafların Anlaşması ile Sona Ermesi Halinde Tazminat
İş sözleşmesi, tarafların karşılıklı anlaşması ile sona ererse, işçiye tazminat ödenmesi gerekmez. Ancak, tarafların iş sözleşmesini sona erdirmelerinde, işçinin işverene karşı kusurlu davranışları söz konusu ise, işçiden işverene tazminat talep edilebilir.
İşverenin İşçiye Karşı Kusurlu Davranışları Halinde Tazminat
İşverenin işçiye karşı kusurlu davranışları halinde, işçi, işverene karşı maddi ve manevi tazminat talep etme hakkına sahiptir. İşverenin işçiye karşı kusurlu davranışları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- İşverenin işçiyi işe alma sözleşmesinde yer alan esaslara aykırı olarak çalıştırması
- İşverenin işçinin ücretini zamanında ve tam olarak ödememesi
- İşverenin işçinin iş güvenliğini sağlamaması
- İşverenin işçiye psikolojik veya fiziksel şiddet uygulaması
İşçinin Maddi Tazminat Talebi
İşçinin maddi tazminat talebi, işverenin işçiye karşı kusurlu davranışları nedeniyle işçinin uğradığı maddi zararın giderilmesini amaçlamaktadır. İşçinin maddi tazminat talebinde bulunabilmesi için, işverenin kusurlu davranışının işçinin maddi zararına neden olduğunu ispatlaması gerekir.
İşçinin maddi tazminat talebinde bulunabileceği zararlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Ücret kaybı
- İş görmezlik tazminatı
- Hastalık ve tedavi masrafları
- Ölüm tazminatı
- Maddi zararın tazmini için yapılan harcamalar
İşçinin Manevi Tazminat Talebi
İşçinin manevi tazminat talebi, işverenin işçiye karşı kusurlu davranışları nedeniyle işçinin uğradığı manevi zararın giderilmesini amaçlamaktadır. İşçinin manevi tazminat talebinde bulunabilmesi için, işverenin kusurlu davranışının işçinin manevi zararına neden olduğunu ispatlaması gerekir.
İşçinin manevi tazminat talebinde bulunabileceği zararlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Acı çekme
- Ruhsal sıkıntı
- İş görmemezlik
- Kötü yaşam koşulları
- Manevi zararın tazmini için yapılan harcamalar
İşçiye Tazminat Ödenmesi için İstenen Belgeler
İşçiye tazminat ödenmesi için, işçinin işverene aşağıdaki belgeleri sunması gerekir:
- İş sözleşmesinin bir örneği
- İşe giriş bildirgesi
- İşe çıkış bildirgesi
- Ücret bordroları
- İşçilik alacaklarına