Kötüniyet Tazminatı Nedir?
Kötüniyet tazminatı, icra hukukunda alacaklının, borçlunun itirazını haksız yere iptal ettirmek için kötü niyetle icra takibi başlatması durumunda, borçluya ödenmesi gereken tazminattır. Kötü niyet tazminatı, icra hukukunun temel ilkelerinden biri olan “hak aramanın kötüye kullanılması”nın bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.
Kötüniyet Tazminatının Şartları
Kötüniyet tazminatının tahsili için, aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:
- Borçlunun itirazının haksız olması: Borçlunun itirazı, takip konusu alacağın bulunmadığı, alacağın tahsilini gerektirecek bir hukuki ilişkinin bulunmadığı veya alacağın ödenmiş olduğu gibi nedenlerle haklı olmalıdır.
- Alacaklının kötü niyetli olması: Alacaklının, borçlunun itirazını haksız yere iptal ettirmek için kötü niyetle icra takibi başlatması gerekir. Kötü niyet, alacaklının, borçlunun itirazının haklı olduğunu bildiği veya bilebilecek durumda olduğu halde, takipte ısrar etmesi şeklinde ortaya çıkabilir.
Kötüniyet Tazminatının Miktarı
Kötüniyet tazminatının miktarı, takip konusu alacağın miktarına göre belirlenir. İcra ve İflas Kanunu’nun 67. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, kötü niyet tazminatı, takip konusu alacağın %10’undan aşağı olmamak üzere hükmedilir. Ancak, mahkeme, tazminatın miktarını, takip konusu alacağın miktarı, alacaklının ve borçlunun ekonomik durumu gibi hususları göz önünde bulundurarak artırabilir veya azaltabilir.
Kötüniyet Tazminatının Talep Edilmesi
Kötüniyet tazminatının tahsili için, borçlu, itirazın iptali davasını kazandıktan sonra, tazminat talebini içeren bir dilekçe ile icra dairesine başvurabilir. İcra dairesi, borçlunun talebini değerlendirerek, tazminat miktarını tespit eder ve alacaklıya bildirir. Alacaklı, bu bildirimi tebellüğ ettikten itibaren 15 gün içinde, icra dairesine itiraz edebilir. İcra dairesi, alacaklının itirazını inceleyerek, tazminat miktarını kesin olarak tespit eder.
Kötüniyet Tazminatının Ödenmesi
Kötüniyet tazminatı, icra dairesine ödenir. İcra dairesi, tazminatı, borçluya ödeme yapar. Ancak, alacaklı, borçlunun itirazının haksız olduğunu ispat ederse, tazminatı geri alabilir.
Kötüniyet Tazminatının Örnekleri
Kötüniyet tazminatı, uygulamada sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Kötü niyet tazminatına konu olabilecek bazı örnekler şunlardır:
- Alacaklı, borçlunun kendisine olan borcunu ödemediğini ileri sürerek, icra takibi başlatır. Borçlu, borcu ödediğini ispat ederek, takibe itiraz eder. İcra mahkemesi, borçlunun itirazını haklı bulur ve takibin iptaline karar verir. Bu durumda, alacaklı, kötü niyet tazminatına mahkum edilebilir.
- Alacaklı, borçlu ile arasında bir hukuki ilişki bulunmadığı halde, icra takibi başlatır. Borçlu, takip konusu alacağın bulunmadığını ispat ederek, takibe itiraz eder. İcra mahkemesi, borçlunun itirazını haklı bulur ve takibin iptaline karar verir. Bu durumda, alacaklı, kötü niyet tazminatına mahkum edilebilir.
- Alacaklı, borçlunun itirazının haksız olduğunu bilmesine rağmen, takipte ısrar eder. Bu durumda, alacaklı, kötü niyet tazminatına mahkum edilebilir.
Kötüniyet Tazminatının Önemi
Kötüniyet tazminatı, icra hukukunun önemli bir unsurudur. Kötü niyet tazminatı, alacaklıların, icra takibi başlatırken dikkatli davranmalarını ve borçluların itirazlarını haksız yere iptal ettirmek için kötü niyetle hareket etmelerini önlemeye yönelik bir yaptırımdır.