Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Tazminatı Hesaplama
Türkiye’de İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, kadın işçilerin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde kendi arzusu ile iş akdini sona erdirmesi halinde, işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bu tazminata “evlilik tazminatı” da denilmektedir.
Evlilik tazminatı hesaplanırken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
- İşçinin cinsiyeti: Evlilik tazminatı yalnızca kadın işçilere ödenir. Erkek işçiler evlilik nedeniyle işten ayrılsalar bile tazminat alma hakkına sahip değildirler.
- İşçinin iş sözleşmesinin feshi: Evlilik tazminatı, işçinin kendi arzusu ile iş sözleşmesini feshetmesi halinde ödenir. İşveren tarafından işten çıkarılan kadın işçiler evlilik tazminatı alamaz.
- İşçinin evlilik tarihi: Evlilik tazminatı, işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde talep edilebilir. Bir yıllık sürenin dolmasından sonra talep edilen tazminat, ödenmez.
- İşçinin çalışma süresi: Evlilik tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye göre hesaplanır. Her tam yıl için işçiye 30 günlük ücreti tutarında tazminat ödenir.
- İşçinin ücreti: Evlilik tazminatı, işçinin işten ayrıldığı tarihteki brüt ücretine göre hesaplanır.
Evlilik tazminatı hesaplama formülü şu şekildedir:
Evlilik tazminatı = İşçinin ücreti * İşçinin çalışma süresi * 30
Örneğin, 5.000 TL brüt ücret alan ve 5 yıl boyunca bir işyerinde çalışan bir kadın işçi, evlendikten sonra işten ayrılırsa, alacağı evlilik tazminatı şu şekilde hesaplanır:
Evlilik tazminatı = 5.000 TL * 5 yıl * 30
= 75.000 TL
Bu tazminata, damga vergisi ve gelir vergisi kesintileri uygulanır. Damga vergisi, tazminatın binde 7,59’u kadardır. Gelir vergisi kesintisi ise, işçinin ücretine ve çalışma süresine göre değişir.
Evlilik Tazminatı Talep Etme
Evlilik tazminatı, işçinin işten ayrıldıktan sonra bir yıl içinde işverene yazılı olarak başvurması halinde ödenir. Başvuruda, işçinin adı, soyadı, işyerinde çalıştığı tarihler ve tazminat talebinin miktarı belirtilmelidir.
İşveren, işçinin başvurusunu 30 gün içinde cevaplamalıdır. İşveren, tazminat talebini reddederse, işçi İcra ve İflas Kanunu’nun 66. maddesi uyarınca icra takibi başlatabilir.
Evlilik Tazminatı Dava Açma
İşveren, evlilik tazminatı talebini reddederse veya 30 gün içinde cevap vermezse, işçi iş mahkemesinde dava açabilir. Dava, işçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren bir yıl içinde açılmalıdır.
İş mahkemesi, işçinin tazminat talebini haklı bulursa, işvereni tazminatın işçiye ödenmesi için karar verir. İşveren, bu kararı temyiz edebilir.
Sonuç
Evlilik tazminatı, kadın işçilerin evlilik nedeniyle işten ayrılması halinde hak ettikleri bir haktır. İşçilerin bu haklarını bilmeleri ve gerektiğinde kullanmaları önemlidir.