Evlilik Nedeniyle Kıdem Tazminatı Hesaplama
Türkiye’de işçilik hukuku bakımından evlilik, işçiye kıdem tazminatı hakkı kazandıran bir haktır. 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesine göre, “Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile iş akdini sona erdirmesi halinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet süresi içinde her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.”
Bu maddeden anlaşılacağı üzere, evlilik nedeniyle kıdem tazminatı alabilmek için aşağıdaki şartların sağlanması gerekmektedir:
- İşçinin kadın olması
- Evliliğin resmi olarak gerçekleşmesi
- İşçinin iş akdini evlilik tarihinden itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile feshetmesi
İşçinin evlilik tarihinden itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile iş akdini feshetmesi, evlilik nedeniyle kıdem tazminatı alabilmek için en önemli şarttır. İşçi bu süre içerisinde iş akdini işverenin iradesi ile feshetse dahi kıdem tazminatı alamayacaktır.
Evlilik nedeniyle kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için 30 günlük ücreti esas alınır. Ücret hesaplanırken, işçinin brüt ücreti dikkate alınır. İkramiyeler, düzenli olarak ödenen primler ve benzeri ödemeler de kıdem tazminatı hesabına dahil edilir.
Kıdem tazminatı hesaplaması şu şekilde yapılır:
Kıdem tazminatı tutarı = İşçinin brüt ücreti * İşçilikte geçen tam yıl sayısı
Örneğin, bir işçi işe girdiği tarihten itibaren 3 yıl çalışmış ve bu süre içerisinde evlilik yapmıştır. İşçinin brüt ücreti ise 10.000 TL’dir. Bu durumda işçinin evlilik nedeniyle alacağı kıdem tazminatı tutarı aşağıdaki gibi hesaplanır:
Kıdem tazminatı tutarı = 10.000 TL * 3 yıl = 30.000 TL
Kıdem tazminatı hesaplanırken dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise, damga vergisidir. Kıdem tazminatına damga vergisi oranı %0,759’dur. Bu nedenle, kıdem tazminatı hesaplanırken damga vergisinin de dikkate alınması gerekir.
Damga vergisi tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Damga vergisi tutarı = Kıdem tazminatı tutarı * Damga vergisi oranı
Örneğin, yukarıdaki örneğimizdeki işçinin alacağı kıdem tazminatı tutarı 30.000 TL’dir. Bu durumda işçinin ödeyeceği damga vergisi tutarı aşağıdaki gibi hesaplanır:
Damga vergisi tutarı = 30.000 TL * 0,00759 = 227,70 TL
Böylece, işçinin net olarak alacağı kıdem tazminatı tutarı 30.000 TL – 227,70 TL = 29.772,30 TL’dir.
Evlilik Nedeniyle Kıdem Tazminatı Alınabilmesi İçin Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Evlilik nedeniyle kıdem tazminatı alabilmek için işçinin aşağıdaki hususlara dikkat etmesi gerekmektedir:
- İşçinin evlilik tarihinden itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile iş akdini feshetmesi gerekmektedir.
- İşçinin evliliği resmi olarak gerçekleşmiş olmalıdır.
- İşçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için kıdem tazminatı ödenmesi gerekmektedir.
İşçinin evlilik nedeniyle kıdem tazminatı alabilmek için işverene bir dilekçe ile başvurması gerekmektedir. Dilekçede işçinin evlilik tarihi, iş akdinin feshi tarihi ve kıdem tazminatı talebi yer almalıdır. İşveren, işçinin talebini haklı görmesi halinde kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür.
İşverenin işçinin kıdem tazminatı talebini reddetmesi halinde işçi, iş mahkemesinde dava açabilir. İş mahkemesi, işçinin talebini haklı görmesi halinde işvereni kıdem tazminatı ödemeye mahkum edecektir.