İtirazın İptali Davasında Kötü Niyet Tazminatı
İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 67. maddesinde düzenlenen itirazın iptali davasında, borçlu, icra takibine itiraz etmiş ve itirazı mahkeme tarafından kabul edilmişse, alacaklı, borçlu aleyhine kötü niyet tazminatı davası açabilir.
Kötüniyet tazminatı, alacaklının icra takibini haksız ve kötü niyetle yapması nedeniyle borçluya ödenen bir tazminat türüdür. Kötü niyet tazminatının amacı, alacaklının haksız ve kötü niyetli icra takibi sonucunda borçluya verdiği zararı gidermektir.
Kötüniyet Tazminatının Şartları
Kötüniyet tazminatı için iki temel şart aranır:
- Takip haksız olmalıdır. Yani, takip alacaklının alacağına dayanmıyorsa veya alacak miktarı yanlışsa, takip haksızdır.
- Takip kötü niyetle yapılmış olmalıdır. Kötü niyet, alacaklının takipte dürüstlük kuralına aykırı davranmasıdır.
Takip haksız ise, ancak kötü niyet de varsa, alacaklı kötü niyet tazminatına mahkûm edilir.
Kötüniyet Niyetinin İspatı
Kötüniyet tazminatının ispatı, borçluya aittir. Borçlu, alacaklının kötü niyetle takip yaptığını gösteren delilleri mahkemeye sunmalıdır. Bu deliller, örneğin:
- Alacaklının alacağına ilişkin belgelerin sahte veya geçersiz olması
- Alacaklının takipteki alacak miktarını bilerek yanlış göstermesi
- Alacaklının takipteki alacak miktarını tahsilat amacıyla değil, başka bir amaçla tahsil etmeye çalışması
Kötüniyet Tazminatının Miktarı
Kötüniyet tazminatının miktarı, alacak miktarının %10’undan aşağı olmamak üzere, mahkeme tarafından belirlenir. Ancak, mahkeme, somut olayın özelliklerine göre bu oranı artırabilir veya azaltabilir.
Kötüniyet Tazminatının Ödenmesi
Kötüniyet tazminatı, alacaklının icra dosyasına yaptığı masrafları da kapsar. Yani, borçlu, takip masraflarını da alacaklıdan talep edebilir.
Kötüniyet Tazminatının Ödeme Şekli
Kötüniyet tazminatı, alacaklının icra dosyasına yaptığı masraflar ile birlikte, icra müdürü tarafından tahsil edilir ve borçluya ödenir.
Kötüniyet Tazminatının İcra Takibine Konu Edilmesi
Kötüniyet tazminatı, icra takibine konu edilebilir. Ancak, bunun için öncelikle itirazın iptali davasının borçlu lehine sonuçlanması gerekir.
Kötüniyet Tazminatı Davalarında Emsal Kararlar
Yargıtay, itirazın iptali davalarında kötü niyet tazminatının koşullarını belirlediği birçok karar vermiştir. Bu kararlardan bazıları şunlardır:
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 2019/3997 E., 2019/10654 K. sayılı kararı: Bu kararda, alacaklının takipteki alacak miktarını bilerek yanlış gösterdiği ve takipte kötü niyetli davrandığı gerekçesiyle, alacaklı kötü niyet tazminatına mahkûm edilmiştir.
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 2018/5801 E., 2018/10165 K. sayılı kararı: Bu kararda, alacaklının takipteki alacak miktarını tahsilat amacıyla değil, başka bir amaçla tahsil etmeye çalıştığı gerekçesiyle, alacaklı kötü niyet tazminatına mahkûm edilmiştir.
- Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 2017/11936 E., 2017/20835 K. sayılı kararı: Bu kararda, alacaklının takipteki alacak miktarını gösteren belgelerin sahte olduğu gerekçesiyle, alacaklı kötü niyet tazminatına mahkûm edilmiştir.
Sonuç
İtirazın iptali davasında kötü niyet tazminatı, alacaklının haksız ve kötü niyetli icra takibi sonucunda borçluya verdiği zararı gidermek için verilen bir tazminat türüdür. Kötü niyet tazminatı için iki temel şart