İşten Ayrılırken Tazminat Nasıl Hesaplanır?
İşten ayrılmak, bir çalışanın hayatında önemli bir dönüm noktası olabilir. Bu dönemde, çalışanın alacağı tazminat tutarı da önemli bir konudur. Tazminat, çalışanın işyerinde çalıştığı süre boyunca hak ettiği bir ödemedir. Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı olmak üzere iki tür tazminat vardır.
Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, çalışanın işyerinde çalıştığı her bir yıl için, brüt ücretin 30 günlük tutarıdır. Kıdem tazminatı hesaplanırken, çalışanın brüt ücreti ve yan kazançları (yemek, ulaşım, ikramiye vb.) dikkate alınır. Ancak, kıdem tazminatının tavan tutarı vardır. 2023 yılı için kıdem tazminatı tavan tutarı, 23.489,83 TL’dir.
Kıdem tazminatı hesaplama formülü şu şekildedir:
Kıdem tazminatı tutarı = (brüt ücret + yan kazançlar) * çalışılan yıl sayısı
Örneğin, 5.000 TL brüt ücret alan ve 5 yıl çalışan bir kişi için kıdem tazminatı tutarı aşağıdaki gibi hesaplanır:
Kıdem tazminatı tutarı = (5.000 TL + 0 TL) * 5 yıl = 25.000 TL
Ancak, bu tazminatın 23.489,83 TL’si kadarı ödenir. Kalan 1.510,17 TL’sinden gelir vergisi kesintisi yapılır.
İhbar Tazminatı
İhbar tazminatı, işveren tarafından işten çıkarılan çalışana verilen bir tazminattır. İhbar tazminatı hesaplanırken, çalışanın brüt ücreti ve yan kazançları dikkate alınır. Ancak, ihbar tazminatının da tavan tutarı vardır. 2023 yılı için ihbar tazminatı tavan tutarı, 23.489,83 TL’dir.
İhbar tazminatı hesaplama formülü şu şekildedir:
İhbar tazminatı tutarı = (brüt ücret + yan kazançlar) * (işyerinde geçirilen tam yıl sayısı + (işyerinde geçirilen ay sayısı / 12))
Örneğin, 5.000 TL brüt ücret alan ve 1 yıl 6 ay çalışan bir kişi için ihbar tazminatı tutarı aşağıdaki gibi hesaplanır:
İhbar tazminatı tutarı = (5.000 TL + 0 TL) * (1 yıl + (6 ay / 12)) = 7.500 TL
Ancak, bu tazminatın 23.489,83 TL’si kadarı ödenir. Kalan 7.500 TL’sinden gelir vergisi kesintisi yapılır.
Tazminatın Ödenmesi
İşveren, çalışanın işten ayrılmasından itibaren en geç 2 ay içinde tazminatını ödemekle yükümlüdür. Tazminat, çalışanın banka hesabına havale veya EFT yoluyla ya da nakit olarak ödenebilir.
Tazminat Hakları
İşten ayrılan çalışan, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı dışında, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti gibi diğer haklarından da yararlanabilir.
Tazminat Hakları Nasıl Korunur?
İşten ayrılan çalışan, tazminat haklarını korumak için aşağıdaki önlemleri alabilir:
- İş sözleşmesinin bir kopyasını saklamak.
- İşverene ayrılma dilekçesi vermek.
- İşverene tazminat talebinde bulunmak.
- Tazminat talebinin reddedilmesi durumunda, iş mahkemesine dava açmak.
Tazminat Hesaplama Araçları
İnternette, kıdem ve ihbar tazminatı hesaplamak için kullanılabilecek birçok araç bulunmaktadır. Bu araçlar, çalışanın brüt ücreti ve işyerinde geçirdiği süreyi girerek tazminat tutarını hesaplayabilir.