İşten Çıkarma Tazminatı 2019
İşten çıkarma tazminatı, iş sözleşmesinin işçinin isteği dışında işveren tarafından feshedilmesi durumunda işçiye ödenen bir tazminat türüdür. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir.
Kıdem tazminatı, işverenin işçiye karşı olan bir borcudur. İşveren, işçinin işten çıkarılmasını haklı bir nedene dayandıramazsa, kıdem tazminatını ödemek zorundadır.
Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin işyerinde çalıştığı her bir tam yıl için 30 günlük brüt ücreti esas alınır. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir.
Örneğin, bir işçi 5 yıl boyunca bir işyerinde çalışmışsa, kıdem tazminatı tutarı 5 x 30 x brüt ücret = 1500 x brüt ücret olacaktır.
Kıdem tazminatı tavanı, her yıl Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir. 2019 yılında kıdem tazminatı tavanı 6380 TL’dir.
İşten çıkarılma tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve son brüt ücretine göre hesaplanır.
İşten Çıkarmanın Haklı Nedenleri
İşveren, işçiyi işten çıkarırken haklı bir nedene dayanmalıdır. İş Kanunu’nda sayılan haklı nedenler şunlardır:
- İşçinin işine sadık kalmadığı, işverenin güvenini kötüye kullandığı, işverene zarar verdiği, işverene veya işyerine karşı suç işlediği, işyerinde düzeni bozduğu, işverenin emrine aykırı davrandığı, işveren tarafından verilen görevleri yapmadığı veya eksik yaptığı, işverenin talimatlarını yerine getirmediği, işyerinde iş güvenliğini ihlal ettiği, işyerinde makine ve teçhizatı kasten veya özensiz kullanması nedeniyle zarara yol açtığı, işverenin işin görülmesini engelleyecek şekilde ve sürekli olarak iş akışını bozduğu, işverenin kendisine ait bir işletmeyi devretmesi veya kapatması nedeniyle iş sözleşmesinin sona ermesi.
İşveren, işçiyi işten çıkarırken bu nedenlerden birini öne sürmelidir. İşverenin öne sürdüğü nedenin haklı olup olmadığı, mahkeme tarafından değerlendirilir.
İşten Çıkarmanın İşverenin İhbar Süresi İçerisinde Yapılması
İşveren, işçiyi işten çıkarırken ihbar süresine uymak zorundadır. İhbar süresi, işçinin kıdemine göre değişir.
İşçinin kıdemi
İhbar süresi
0-1 yıl
2 hafta
1-3 yıl
4 hafta
3-5 yıl
6 hafta
5-15 yıl
8 hafta
15-25 yıl
12 hafta
25 yıl ve üzeri
16 hafta
İşveren, ihbar süresine uymadan işçiyi işten çıkarsa, işçiye ihbar tazminatı ödemek zorundadır. İhbar tazminatı, işçinin son brüt ücretinin yarısına eşittir.
Örneğin, bir işçinin son brüt ücreti 3000 TL ise, işverenin ihbar süresi ihlal ettiği için işçiye ödemesi gereken ihbar tazminatı tutarı 1500 TL olacaktır.
İşten Çıkarma Tazminatı ve İhbar Tazminatının Birlikte Ödenmesi
İşten çıkarılan işçiye hem kıdem tazminatı hem de ihbar tazminatı ödenir. Ancak, kıdem tazminatı tavanı, ihbar tazminatı tutarını da kapsar.
Örneğin, bir işçinin kıdem tazminatı tutarı 6380 TL ve ihbar tazminatı tutarı da 6380 TL ise, işveren işçiye sadece 6380 TL kıdem tazminatı ödemek zorundadır.
İşten Çıkarma Tazminatı Alacaklarına İlişkin Davalar
İşten çıkarılan işçi, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı alacaklarına ilişkin olarak işverene karşı dava açabilir. Dava, işverenin işyeri所在地İş Mahkemesinde açılır.
Dava dilekçesinde, işçinin iş sözleşmesinin feshi tarihi, işçinin kıdemi, işçinin son brüt ücreti ve işçinin istediği tazminat tutarları belirtilmelidir.
Mahkeme, davayı açan işçi