İşçi Kaç Yıl Çalışırsa Tazminat Alabilir?
İşçilik hukukunun en önemli kavramlarından biri olan kıdem tazminatı, işçinin işverene hizmetine karşılık olarak hak kazandığı bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde en az bir yıl çalışması ve işveren tarafından işten çıkarılması halinde ödenir.
Kıdem tazminatı almanın şartları şunlardır:
- İşçinin işyerinde en az bir yıl çalışması gerekir.
- İşçinin işveren tarafından işten çıkarılması gerekir.
- İşçinin iş sözleşmesinin haklı bir nedenle feshedilmemesi gerekir.
İşçinin işyerinde en az bir yıl çalışması şartı, kıdem tazminatının en temel şartıdır. İşçi, işyerinde bir yıldan daha az süre ile çalışmış ise kıdem tazminatı alması mümkün değildir.
İşçinin işveren tarafından işten çıkarılması şartı, kıdem tazminatının bir diğer temel şartıdır. İşçi, işyerinden kendi isteğiyle ayrılırsa kıdem tazminatı alamaz. Ancak, işçinin iş sözleşmesinin haklı bir nedenle feshedilmesi halinde de kıdem tazminatı alamaz.
İşçinin iş sözleşmesinin haklı bir nedenle feshedilmemesi şartı, kıdem tazminatının son şartıdır. İşçi, iş sözleşmesini işverene karşı haklı bir nedenle feshederse kıdem tazminatı alamaz. Haklı nedenler, İş Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi için aşağıdaki nedenlerden birinin gerçekleşmesi gerekir:
- İşverenin işçiye karşı ağır ve haksız bir davranışta bulunması
- İşverenin işçinin ücretini veya diğer haklarını ödememesi
- İşverenin işçiyi çalıştırmaması veya işin niteliğini değiştirmesi
- İşçinin işverenin talimatlarına uymayı reddetmesi
İşçinin kıdem tazminatı alabilmesi için yukarıdaki şartların tümünü yerine getirmesi gerekir. Bu şartların herhangi birinin yerine getirilmemesi halinde işçi kıdem tazminatı alamaz.
Kıdem tazminatının miktarı, işçinin çalıştığı süre ve brüt maaşının esas alınarak hesaplanır. İşçiye her yıl için brüt maaşının 30 günlük tutarı kadar kıdem tazminatı ödenir. Örneğin, işçinin brüt maaşı 5.000 TL ise ve 5 yıl çalışmışsa, işçiye 5 yıl x 5.000 TL = 25.000 TL kıdem tazminatı ödenir.
Kıdem tazminatı, işçinin işten ayrıldığı tarihte geçerli olan brüt maaş üzerinden hesaplanır. İşçi, işten ayrıldıktan sonra brüt maaşını artırsa dahi, kıdem tazminatı miktarı değişmez.
Kıdem tazminatı, işçiye işveren tarafından ödenir. İşveren, kıdem tazminatını işçiye işten ayrıldığı tarihten itibaren en geç 20 gün içinde ödemek zorundadır. Bu sürenin aşılması halinde işçi, işverenden faiz talebinde bulunabilir.
Kıdem tazminatı, işçinin emeklilik maaşına da yansıtılır. İşçi, kıdem tazminatını emeklilik maaşına yansıtmak isterse, kıdem tazminatının 1/4’ünü emeklilik hesabına yatırabilir.
İşçinin kıdem tazminatını alabilmesi için, kıdem tazminatı alacağı için işverene ihtar çekmesi gerekir. İşçi, ihtar çekmeden kıdem tazminatını talep edemez.
İşveren, işçinin kıdem tazminatı alacağı için ihtar çekmesine rağmen kıdem tazminatını ödemezse, işçi iş mahkemesinde dava açabilir. İş mahkemesi, işçinin kıdem tazminatına hak kazandığını tespit ederse, işvereni kıdem tazminatını ödemeye mahkum eder.
İşçi, kıdem tazminatını aldıktan sonra işverene karşı bir daha kıdem tazminatı talebinde bulunamaz. İşçinin kıdem tazminatını aldıktan sonra işverene karşı kıdem tazminatı davası açması halinde, dava işçinin dava açmaktan vazgeçmesi yönünde kararla sonuçlanır.
Kıdem tazminatı, işçinin işverene hizmetine karşılık olarak hak kazandığı önemli bir tazminat türüdür. İşçi, kıdem tazminatı alabilmesi için yukarıda belirtilen şartları yerine getirmesi gerekir.