Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçi Tazminat Alabilir mi?
Türkiye’de yürürlükte olan 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması halinde kıdem tazminatı alma hakkı yoktur. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her tam yıl için 30 günlük ücretidir. İşçinin kıdem tazminatı alabilmesi için iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi gerekir.
Ancak, İş Kanunu’nda işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetme hakkı da düzenlenmiştir. İşçi, işverenin ağır ve sürekli iş yükü, ücret ve çalışma koşullarındaki önemli değişiklikler, işyerinde uygulanan mobbing, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmaması gibi nedenlerle iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
İşçi, haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatı alabilir. Haklı nedenle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için, iş sözleşmesini feshetme nedenini işverene yazılı olarak bildirmesi gerekir.
İşçi, haklı nedenle işten ayrıldığını ispatlamak için, işverenin eylem ve işlemlerini belgelendirmek zorundadır. Örneğin, işçi işyerinde uygulanan mobbingi ispatlamak için, işverene veya işyerindeki diğer çalışanlara yazdığı şikayet mektuplarını, işverenin işçiye karşı yaptığı hakaret veya tehditleri içeren ses kayıtlarını veya tanık beyanlarını delil olarak sunabilir.
İşçi, haklı nedenle işten ayrıldığını ispatlayamaması halinde, kıdem tazminatı alamaz.
İşçinin Haklı Fesih Nedenleri
İş Kanunu’nda işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetme hakkının kapsamı şu şekilde düzenlenmiştir:
- İşverenin işçiye karşı ağır ve sürekli şekilde kötü muamelede bulunması.
- İşverenin işçiye karşı mobbing uygulaması.
- İşverenin işçiyi işe almada veya işten çıkarırken ayrımcılık yapması.
- İşverenin işçinin ücretini veya diğer haklarını ödememesi.
- İşverenin işçinin iş sözleşmesinde kararlaştırılan çalışma koşullarını önemli ölçüde ihlal etmesi.
- İşyerinde uygulanan çalışma koşullarının işçinin sağlığı ve güvenliğini tehlikeye atması.
İşçinin Haklı Fesih Nedenlerini İspat Etme Yolları
İşçinin haklı nedenle işten ayrıldığını ispatlamak için kullanabileceği bazı yöntemler şunlardır:
- İşverene veya işyerindeki diğer çalışanlara yazdığı şikayet mektupları.
- İşverenin işçiye karşı yaptığı hakaret veya tehditleri içeren ses kayıtları.
- Tanık beyanları.
- İşyerinde yaşanan olayları gösteren fotoğraflar veya videolar.
- İşveren tarafından işçiye yapılan haksızlıkların belgelenmesi.
İşçi, haklı nedenle işten ayrıldığını ispatlamak için bu yöntemlerden birini veya birkaçını kullanabilir.
İşçinin Haklı Fesih Nedenine Dayalı Olarak Kıdem Tazminatı Talep Etmesi
İşçi, haklı nedenle işten ayrıldığını ispatladıktan sonra, işverene kıdem tazminatı talebinde bulunabilir. İşveren, işçinin talebini reddederse, işçi iş mahkemesine dava açabilir. İş mahkemesi, işçinin haklı nedenle işten ayrıldığını ve kıdem tazminatı almaya hak kazandığını tespit ederse, işvereni kıdem tazminatı ödemeye mahkûm eder.
Sonuç
İşçi, kendi isteğiyle işten ayrılması halinde kural olarak kıdem tazminatı alamaz. Ancak, işçi işverenin ağır ve sürekli şekilde kötü muamelede bulunması, mobbing uygulaması, ayrımcılık yapması, ücret veya diğer haklarını ödememesi, çalışma koşullarını ihlal etmesi veya işyerinde çalışanlarının sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atması gibi nedenlerle iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi halinde kıdem tazminatı alabilir.
İşçinin haklı nedenle işten ayrıldığını ispatlaması için, işverenin eylem ve işlemlerini belgelendirmesi gerekir. İşçi, haklı nedenle işten ayrıldığını ispatladıktan sonra, işverene kıdem tazminatı talebinde bulunabilir. İşveren, işçinin talebini reddederse, işçi iş mahkemesine dava açabilir.