Kıdem Tazminatı ve Brüt Ücret
Kıdem tazminatı, bir işçinin işyerinde çalıştığı her bir yıl için, brüt ücretinin 30 günlük tutarıdır. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süre boyunca işverene sağladığı emek ve hizmet karşılığında, işçinin işten ayrılması halinde kendisine ödenen bir tazminattır.
Kıdem tazminatına hak kazanmak için işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. İşçi, işyerinde 1 yıldan az çalışmışsa kıdem tazminatına hak kazanamaz.
Kıdem tazminatı, işçinin brüt ücretine göre hesaplanır. Brüt ücret, işçinin aldığı normal ücretin yanı sıra, ikramiye, prim, yemek yardımı, yol yardımı gibi yan hakları da kapsar.
Kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin son aldığı brüt ücret dikkate alınır. İşçinin işten ayrıldığı tarihte brüt ücreti değişmişse, kıdem tazminatı hesaplanırken işten ayrıldığı tarihteki brüt ücret esas alınır.
Kıdem tazminatı hesaplama formülü şu şekildedir:
Kıdem tazminatı tutarı = (İşçinin son aldığı brüt ücret x İşçiye ödenen çalışma süresi) / 30
Örneğin, bir işçinin son aldığı brüt ücret 5.000 TL ve işyerinde 5 yıl çalışmışsa, kıdem tazminatı tutarı aşağıdaki gibi hesaplanır:
Kıdem tazminatı tutarı = (5.000 TL x 5 yıl) / 30
= 833,33 TL x 5
= 4.166,65 TL
Kıdem tazminatı, damga vergisi ve gelir vergisi kesintisine tabidir. Damga vergisi, kıdem tazminatının brüt tutarının %0,759’udur. Gelir vergisi kesintisi ise, işçinin kıdem tazminatı tutarının, işçinin gelir vergisi dilimine göre değişen oranda vergilendirilmesidir.
Kıdem tazminatı, işçinin işten ayrıldığı tarihte kendisine ödenir. İşçi, işten ayrıldıktan sonra kıdem tazminatını alamadığı takdirde, 1 yıl içinde dava açarak kıdem tazminatını talep edebilir.
Kıdem tazminatının brüt ücrete göre hesaplanması, işçinin kıdem tazminatının daha yüksek olmasını sağlar. Bunun nedeni, brüt ücrete, işçinin aldığı yan haklar da dahil edildiğinden, kıdem tazminatı hesaplanırken brüt ücret dikkate alındığında, işçinin elde ettiği toplam gelir de dikkate alınmış olur.
Kıdem tazminatına ilişkin diğer önemli hususlar şunlardır:
- Kıdem tazminatı, işçinin işverene karşı sahip olduğu bir haktır. İşveren, işçinin kıdem tazminatını ödemekten kaçınamaz.
- Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süre boyunca işverene sağladığı emek ve hizmet karşılığında ödenen bir tazminattır.
- Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye göre hesaplanır.
- Kıdem tazminatı, işçinin brüt ücretine göre hesaplanır.
- Kıdem tazminatı, damga vergisi ve gelir vergisi kesintisine tabidir.
- Kıdem tazminatı, işçinin işten ayrıldığı tarihte kendisine ödenir.
Kıdem tazminatı, işçinin iş hayatının önemli bir parçasıdır. İşçilerin işyerinde uzun süre çalışması halinde, kıdem tazminatı onlar için önemli bir ekonomik destek sağlayabilir.