Manevi Tazminat Alacağı Haczedilemez Mi?
Manevi tazminat, bir kimsenin kişilik haklarının ihlali sonucunda uğradığı manevi zararın karşılığı olarak ödenen bir tazminat türüdür. Manevi tazminat, maddi tazminat gibi, borçlunun borcunu ödememesi halinde haczedilebilir mi? Bu sorunun cevabı, Türk Hukukunda farklı görüşlere konu olmuştur.
Yasal Düzenleme
İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 82. maddesinin 11. fıkrasında, “vücut veya sıhhat üzerine ika edilen zararlar için tazminat olarak mutazarrının kendisine veya ailesine toptan veya irat şeklinde verilen veya verilmesi lazım gelen paralar” haczedilmez. Bu madde hükmü, manevi tazminat alacaklarını da kapsamaktadır.
Yargıtay Kararları
Yargıtay, manevi tazminat alacaklarını haczedilmez olarak kabul etmektedir. Yargıtay’ın bu konudaki kararlarından bazıları şunlardır:
- “Vücut veya sıhhat üzerine ika edilen zararlar için tazminat olarak mutazarrının kendisine veya ailesine toptan veya irat şeklinde verilen veya verilmesi lazım gelen paralar haczedilemez. Bu hüküm, manevi tazminat alacaklarını da kapsar.” (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2014/1908, K. 2014/1918)
- “Manevi tazminat, hukuki bir değer olan kişilik hakkının ihlalinden dolayı ödenen bir tazminattır. Bu tazminat, borçlunun borcunu ödememesi halinde haczedilmez.” (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, E. 2015/1914, K. 2015/2000)
Doktrinde Görüşler
Doktrinde de manevi tazminat alacaklarını haczedilmez olarak kabul eden görüşler ağırlık kazanmıştır. Bu görüşe göre, manevi tazminat, borçlunun borcunu ödememesi halinde, alacaklının manevi zararını gidermeye yönelik bir tazminattır. Bu tazminat, alacaklının borçlunun borcunu ödememesi nedeniyle yoksun kaldığı maddi bir değeri karşılamamaktadır. Bu nedenle, manevi tazminat alacakları, haczi caiz olmayan alacaklardandır.
Manevi Tazminatın Haczedilememesi Neden Önemlidir?
Manevi tazminatın haczedilememesi, kişilik haklarının korunması açısından önemlidir. Kişilik hakları, Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınmıştır. Bu haklar, kişinin kişiliğini oluşturan ve onu diğer insanlardan ayıran değerlerdir. Kişilik hakları, maddi ve manevi olmak üzere iki gruba ayrılır.
Manevi tazminat, kişilik haklarının ihlali sonucunda uğranılan manevi zararın karşılığı olarak ödenen bir tazminattır. Bu tazminat, kişilik haklarının maddi bir karşılığı değildir. Bu tazminat, kişinin kişilik haklarının ihlali nedeniyle duyduğu elem, üzüntü, acı gibi manevi zararları gidermeye yöneliktir.
Manevi tazminat alacaklarını haczedilmesi, kişilik haklarının korunmasını tehlikeye atar. Kişilik haklarının ihlali sonucunda maddi zarara uğrayan kişi, bu zararını gidermek için maddi tazminat talep edebilir. Ancak, kişilik haklarının ihlali sonucunda uğranılan manevi zararlar, maddi tazminatla giderilemez. Bu nedenle, manevi tazminat alacaklarını haczedilmesi, kişilik haklarının ihlali sonucunda uğranılan manevi zararların telafi edilmesini engeller.
Sonuç
Türk Hukukunda, manevi tazminat alacakları haczedilmez. Bu, kişilik haklarının korunması açısından önemlidir. Kişilik haklarının ihlali sonucunda maddi zarara uğrayan kişi, bu zararını gidermek için maddi tazminat talep edebilir. Ancak, kişilik haklarının ihlali sonucunda uğranılan manevi zararlar, maddi tazminatla giderilemez. Bu nedenle, manevi tazminat alacaklarını haczedilmesi, kişilik haklarının ihlali sonucunda uğranılan manevi zararların telafi edilmesini engeller.