Manevi Tazminat Davası Zamanaşımı
Manevi tazminat, bir kimsenin kişilik haklarının ihlali nedeniyle uğradığı manevi zararın karşılığı olarak ödettirilmesini talep edebildiği bir tazminat türüdür. Manevi tazminat, maddi tazminata göre daha soyut bir kavramdır ve kişinin manevi acıları, üzüntüleri, ruhsal sarsıntıları gibi zararları kapsamaktadır.
Manevi tazminat davalarında zamanaşımı süresi, tazminat talebinin dayanağı olan haksız fiil veya sözleşmeye göre farklılık göstermektedir.
Haksız Fiillerde Zamanaşımı
Türk Borçlar Kanunu’nun 72. maddesine göre, haksız fiillere dayanan tazminat istemleri, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten itibaren on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.
Bu düzenlemeye göre, haksız fiil nedeniyle manevi tazminat talep etmek isteyen kişinin, öncelikle zararını ve tazminat yükümlüsünü öğrenmesi gerekmektedir. Zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenilmesi, zarar görenin zararın varlığını ve tazminat yükümlüsünü kesin olarak bilmesi anlamına gelmektedir.
Zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenilmesinden itibaren iki yıllık zamanaşımı süresi içerisinde tazminat davası açılmazsa, tazminat alacağı zamanaşımına uğrayacaktır. Zarar ve tazminat yükümlüsü olaydan itibaren 10 yıl içerisinde öğrenilememişse tazminat alacağı zamanaşımına uğramış olacaktır.
Örnek: Bir kişi, trafik kazası sonucunda yaralanmış ve bu kaza nedeniyle manevi zarara uğramıştır. Bu kişi, kazadan sonra bir süre zararının varlığını ve tazminat yükümlüsünü bilmemişse, zararını ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren iki yıllık zamanaşımı süresi içerisinde tazminat davası açmalıdır.
Sözleşmeden Doğan Borçlarda Zamanaşımı
Türk Borçlar Kanunu’nun 146. maddesine göre, sözleşmeden doğan borçlarda genel zamanaşımı süresi on yıldır. Bu süre, borçlunun temerrüde düştüğü tarihten itibaren işlemeye başlar.
Ancak, bazı sözleşmelerden doğan borçlarda özel zamanaşımı süreleri öngörülmüştür. Örneğin, tüketici hukuku alanındaki sözleşmelerden doğan borçlarda zamanaşımı süresi iki yıldır.
Örnek: Bir kişi, bir mağazadan bir televizyon satın almıştır. Bu kişi, televizyonda bir arıza olduğunu fark etmiş ve mağazadan ayıplı maldan kaynaklanan tazminat talep etmiştir. Bu kişi, tazminat talebini, televizyondaki arızayı öğrendiği tarihten itibaren iki yıllık zamanaşımı süresi içerisinde yapmalıdır.
Manevi Tazminat Davası Zamanaşımını Kesen Haller
Manevi tazminat davalarında zamanaşımı, aşağıdaki hallerde kesilmektedir:
- Dava açılması
- Davanın tarafları arasında sulh yapılması
- Tazminat yükümlüsünün, zarar görenin zararını gidermesi
- Dava zamanaşımı süresinin dolmasından sonra zarar görenin kusurundan kaynaklanmayan nedenlerle tazminat talebini yerine getirmesinin imkansız hale gelmesi
Zamanaşımı Süresinin Durması
Manevi tazminat davalarında zamanaşımı, aşağıdaki hallerde durur:
- Davacı, dava açma hakkını kullanamayacak durumda ise
- Dava, taraflardan birinin veya üçüncü bir kişinin muvafakati ile ertelenmiş ise
- Dava, taraflardan birinin veya üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle gecikmiş ise
Zamanaşımı Süresinin İade Edilmesi
Manevi tazminat davalarında zamanaşımı, aşağıdaki hallerde iade edilir:
- Davacı, dava açma hakkını kullanamayacak durumda iken bu durumun ortadan kalkması
- Dava, taraflardan birinin veya üçüncü bir kişinin muvafakati ile ertelenmiş iken bu erteleme süresinin dolması
- Dava, taraflardan birinin veya üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle gecikmiş iken bu gecikmenin giderilmesi
Manevi Tazminat Davası Zamanaşımı Süresinin Hesaplanması
Manevi tazminat davalarında zamanaşımı süresi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Bu tarih, zarar görenin zararın varlığını ve tazminat yükümlüsünü kesin olarak bildiği tarihtir.