Manevi tazminat, bir kişinin hukuka aykırı bir eylem nedeniyle uğradığı manevi zararın karşılığı olarak ödenen bir tazminat türüdür. Manevi zarar, kişinin bedensel bütünlüğünün, kişilik haklarının veya manevi değerlerinin ihlal edilmesi nedeniyle duyduğu elem, üzüntü, keder, acı gibi duygusal zararlardır.
Manevi tazminat, Türk Medeni Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, “Hukuka aykırı bir fiille başkasına zilyetlik, alacak veya bir diğer haktan yoksun bırakan veya bir hakkını kullanmasını engelleyen kimse, o kimseye uğradığı zararı gidermekle yükümlüdür.”
Manevi tazminat, somut olaya göre değişebilen bir miktardır. Manevi tazminat miktarının belirlenmesinde, tazminat alacaklısının uğradığı manevi zararın ağırlığı, fiilin ağırlığı, tarafların kusur durumu, tazminat alacaklısının sosyoekonomik durumu gibi faktörler göz önünde bulundurulur.
Manevi tazminat, mahkeme kararı ile hüküm altına alınabilir. Mahkeme kararı kesinleştikten sonra, tazminat alacaklısı, tazminat borcunun tahsili için icra takibi başlatabilir.
Manevi tazminat ödenmezse, tazminat alacaklısı, tazminat borcunun tahsili için aşağıdaki yollara başvurabilir:
- İcra takibi: İcra takibi, tazminat borcunun tahsili için en yaygın kullanılan yoldur. İcra takibi başlatmak için, tazminat alacaklısının, mahkeme kararının kesinleştiğini gösteren bir belgeye (örneğin, kesinleşme şerhi) sahip olması gerekir.
- Tazminat davası: İcra takibi sonuçsuz kalırsa, tazminat alacaklısı, tazminat borcunun tahsili için yeni bir dava açabilir. Bu dava, mahkeme tarafından tazminat borcunun tahsili için icra takibi yapılmasına karar verilmesini amaçlamaktadır.
- Tazminat alacağına karşı hapis cezası: 2023 yılında yürürlüğe giren 7352 sayılı Kanun ile, tazminat borcunu ödemeyen kişilere, tazminat alacaklısının şikayeti üzerine, 3 aya kadar tazyik hapsi cezası verilmesine hükmedilebilecektir.
Manevi tazminat ödenmezse, tazminat alacaklısının uğradığı manevi zararın telafisi mümkün olmayacaktır. Bu nedenle, tazminat alacaklısının tazminat borcunun tahsili için gerekli adımları atması önemlidir.
Manevi tazminat ödenmemesi halinde, tazminat alacaklısının uğrayacağı zararlar şu şekilde özetlenebilir:
- Manevi zararın telafi edilememesi: Manevi tazminat, bir kişinin uğradığı manevi zararın karşılığı olarak ödenen bir tazminat türüdür. Bu nedenle, manevi tazminat ödenmezse, tazminat alacaklısının uğradığı manevi zararın telafisi mümkün olmayacaktır.
- Yargı sürecinin uzaması: İcra takibi veya tazminat davası gibi yargı süreçleri uzun sürebilir. Manevi tazminat ödenmezse, bu süreçlerin uzaması nedeniyle tazminat alacaklısının mağduriyeti artacaktır.
- Tazminat alacaklısının itibarının zedelenmesi: Manevi tazminat ödenmemesi, tazminat alacaklısının itibarının zedelenmesine neden olabilir. Bu durum, tazminat alacaklısının sosyal ve iş hayatında sorunlar yaşamasına neden olabilir.
Manevi tazminat ödenmemesi halinde, tazminat alacaklısının haklarını koruması için aşağıdaki önlemleri alması önemlidir:
- Tazminat borcunun ödenmesi için gerekli adımları atması: Tazminat alacaklısının, tazminat borcunun ödenmesi için gerekli adımları atması gerekir. Bu adımları atma konusunda hukuki yardım alması faydalı olacaktır.
- Tazminat borcunun ödenmemesi halinde, şikayetçi olması: Tazminat borcunun ödenmemesi halinde, tazminat alacaklısının, tazminat alacaklısının şikayeti üzerine, 3 aya kadar tazyik hapsi cezası verilmesine hükmedilebilecektir. Bu nedenle, tazminat alacaklısının tazminat borcunun ödenmemesi halinde şikayetçi olması gerekir.
Sonuç olarak, manevi tazminat ödenmemesi halinde, tazminat alacaklısının uğrayacağı zararlar ciddi boyutlarda olabilir. Bu nedenle, tazminat alacaklısının haklarını koruması ve tazminat borcunun ödenmesi için gerekli adımları atması önemlidir.