Performans Düşüklüğü Nedeniyle İşten Çıkarma Tazminatı
Türkiye’de iş kanununa göre, işverenler, işçilerin performansının düşük olması nedeniyle iş sözleşmesini feshedebilirler. Ancak bu feshin geçerli olabilmesi için bazı şartların yerine getirilmesi gerekir.
Performans Düşüklüğü Nedeniyle Feshin Şartları
4857 sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesine göre, işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı kapsamında yer alan nedenlerden biri performans düşüklüğü değildir. Bu nedenle, performans düşüklüğü nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilmesi için geçerli neden şartı aranır.
Yargıtay, performans düşüklüğü nedeniyle fesih için geçerli nedenin varlığını değerlendirirken aşağıdaki hususları göz önünde bulundurur:
- İşçinin iş sözleşmesinde belirlenen görev ve sorumluluklarını yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi
- İşçinin işyerindeki çalışma düzenini bozması
- İşçinin işyerindeki disiplin kurallarına uymaması
- İşçinin işyerindeki verimliliği düşürmesi
İşveren, performans düşüklüğü nedeniyle iş sözleşmesini feshetmeden önce işçiye savunma hakkı tanımalıdır. İşçiye savunma hakkı tanınmadan yapılan fesih geçersizdir.
Performans Düşüklüğü Nedeniyle Feshin Sonuçları
Performans düşüklüğü nedeniyle iş sözleşmesi feshedilen işçiye, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ödenir. Kıdem tazminatı, işçinin kıdem süresine ve brüt ücretine göre hesaplanır. İhbar tazminatı ise işçinin brüt ücretine ve işyerinde çalıştığı süreye göre hesaplanır.
İşçinin işe iade davasını kazanması halinde, işveren işçiyi işe başlatmak zorundadır. İşveren işçiyi işe başlatmazsa, işçiye boşta geçen süre ücreti ödemek zorunda kalır.
Performans Düşüklüğü Nedeniyle Feshin Süreci
Performans düşüklüğü nedeniyle iş sözleşmesini feshetmek isteyen işveren, aşağıdaki adımları takip etmelidir:
- İşçinin iş sözleşmesinde belirlenen görev ve sorumluluklarını yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi, işyerindeki çalışma düzenini bozması, işyerindeki disiplin kurallarına uymaması veya işyerindeki verimliliği düşürmesi gibi performans düşüklüğüne ilişkin gerekçeleri belirlemelidir.
- İşçinin savunmasını almalıdır. İşçiye savunma hakkı tanınmadan yapılan fesih geçersizdir.
- İşçiye kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ödemelidir.
- İş sözleşmesini feshettiğini işçiye yazılı olarak bildirmelidir.
Performans Düşüklüğü Nedeniyle İşten Çıkarmanın Önlenmesi
İşverenler, performans düşüklüğü nedeniyle işten çıkarmaları önlemek için aşağıdaki önlemleri alabilirler:
- İşçilerin performansını düzenli olarak değerlendirmelidirler.
- İşçilerin performansını artırmaya yönelik eğitimler ve gelişim programları düzenlemelidirler.
- İşçilerin performansını artırmaya yönelik geri bildirim vermelidirler.
Bu önlemleri alan işverenler, performans düşüklüğü nedeniyle işten çıkarma riskini azaltabilirler.
Performans Düşüklüğü Nedeniyle İşten Çıkarma Davasında İşçinin Hakları
Performans düşüklüğü nedeniyle iş sözleşmesi feshedilen işçi, işe iade davası açabilir. İşe iade davasında işçi, iş sözleşmesinin feshinin geçersiz olduğunu ve işe iadesini talep eder.
İşe iade davasında işçinin haklı çıkması halinde, işveren işçiyi işe başlatmak zorundadır. İşveren işçiyi işe başlatmazsa, işçiye boşta geçen süre ücreti ödemek zorunda kalır.
İşe iade davasında işçinin haklı çıkması için aşağıdaki şartları yerine getirmesi gerekir:
- İşçi, iş sözleşmesinin feshinde geçerli neden bulunmadığını ispatlamalıdır.
- İşçi, iş sözleşmesinin feshinden sonra işe iade talebiyle işverene başvurmuş olmalıdır.
- İşçi, işe iade talebiyle işverene başvurduğu tarihten itibaren 1 ay içinde işe iade davasını açmış olmalıdır.
Sonuç
Performans düşüklüğü nedeniyle işten çıkarma, işverenler için son çare olmalıdır. İşverenler, performans düşüklüğü nedeniyle işten çıkarmadan önce işçinin performansını düzenli olarak değerlendirmeli, işçinin performansını artırmaya yönelik eğitimler ve gelişim programları düzenlemeli ve işçiye geri bildirim vermelidirler. Bu önlemleri alan işverenler, performans düşüklüğü nedeniyle işten çıkarma riskini azaltabilirler.perf