Aile Planlaması Yöntemleri Pdf

Aile Planlaması Yöntemleri

Aile planlaması, bir çiftin çocuk sahibi olma zamanını, sayısını ve aralıklarını belirleme sürecidir. Aile planlaması, istenmeyen gebelikleri önlemek, sağlıklı gebelikler ve doğumlar sağlamak ve ailelerin yaşam kalitelerini iyileştirmek için önemlidir.

Aile planlaması yöntemleri, iki ana gruba ayrılır:

Doğal yöntemler: Bu yöntemler, yumurtlama dönemini belirleyerek gebelikten kaçınmaya dayanır. Doğal yöntemler arasında takvim yöntemi, sıcaklık yöntemi, servikal mukus yöntemi ve semptotermal yöntem bulunur.
Yapay yöntemler: Bu yöntemler, yumurtlamayı önleyerek veya sperm ve yumurtanın birleşmesini engelleyerek gebelikten kaçınmaya dayanır. Yapay yöntemler arasında kondom, diyafram, rahim içi araç (RİA), doğum kontrol hapı, doğum kontrol iğnesi, doğum kontrol implantı ve tüp ligasyonu bulunur.

Doğal Yöntemler

Doğal yöntemler, yumurtlama dönemini belirleyerek gebelikten kaçınmaya dayanır. Doğal yöntemler arasında takvim yöntemi, sıcaklık yöntemi, servikal mukus yöntemi ve semptotermal yöntem bulunur.

Takvim yöntemi: Bu yöntem, bir kadının adet döngüsünü takip ederek yumurtlama dönemini belirlemeye dayanır. Yumurtlama dönemi, genellikle adetin başlangıcından 14 gün öncesidir. Takvim yöntemi, düzenli adet döngüsü olan kadınlar için uygundur.
Sıcaklık yöntemi: Bu yöntem, bir kadının vücut sıcaklığını takip ederek yumurtlama dönemini belirlemeye dayanır. Yumurtlama sırasında vücut sıcaklığı hafifçe yükselir. Sıcaklık yöntemi, düzenli adet döngüsü olan kadınlar için uygundur.
Servikal mukus yöntemi: Bu yöntem, bir kadının servikal mukusunu takip ederek yumurtlama dönemini belirlemeye dayanır. Yumurtlama sırasında servikal mukus daha ince ve kaygan hale gelir. Servikal mukus yöntemi, düzenli adet döngüsü olan kadınlar için uygundur.
Semptotermal yöntem: Bu yöntem, takvim yöntemi, sıcaklık yöntemi ve servikal mukus yöntemini birleştirerek yumurtlama dönemini belirlemeye dayanır. Semptotermal yöntem, düzenli adet döngüsü olan kadınlar için uygundur.

Yapay Yöntemler

Yapay yöntemler, yumurtlamayı önleyerek veya sperm ve yumurtanın birleşmesini engelleyerek gebelikten kaçınmaya dayanır. Yapay yöntemler arasında kondom, diyafram, rahim içi araç (RİA), doğum kontrol hapı, doğum kontrol iğnesi, doğum kontrol implantı ve tüp ligasyonu bulunur.

Kondom: Kondom, erkek üreme organını kaplayan ince bir kılıf olup, sperm ve yumurtanın birleşmesini engeller. Kondom, cinsel yolla bulaşan hastalıklara (CYBH) karşı da koruma sağlar.
Diyafram: Diyafram, rahim ağzını kapatan yuvarlak bir disktir. Diyafram, sperm ve yumurtanın birleşmesini engeller. Diyafram, spermisit ile birlikte kullanıldığında daha etkilidir.
Rahim içi araç (RİA): RİA, rahim içine yerleştirilen küçük bir T şeklinde cihazdır. RİA, yumurtlamayı önler veya sperm ve yumurtanın birleşmesini engeller. RİA, uzun süreli bir aile planlaması yöntemidir.
Doğum kontrol hapı: Doğum kontrol hapı, yumurtlamayı önleyen hormonal bir ilaçtır. Doğum kontrol hapı, her gün düzenli olarak alınmalıdır. Doğum kontrol hapı, etkili bir aile planlaması yöntemidir.
Doğum kontrol iğnesi: Doğum kontrol iğnesi, yumurtlamayı önleyen hormonal bir ilaçtır. Doğum kontrol iğnesi, her üç ayda bir kas içine enjekte edilir. Doğum kontrol iğnesi, etkili bir aile planlaması yöntemidir.
Doğum kontrol implantı: Doğum kontrol implantı, kolun iç kısmına yerleştirilen küçük bir çubuktur. Doğum kontrol implantı, yumurtlamayı önleyen hormonal bir ilaç salgılar. Doğum kontrol implantı, üç yıla kadar etkilidir.
Tüp ligasyonu: Tüp ligasyonu, fallop tüplerinin bağlanması veya kesilmesi işlemidir. Tüp ligasyonu, kalıcı bir aile planlaması yöntemidir.

Aile Planlaması Yöntemlerinin Etkinliği

Aile planlaması yöntemlerinin etkinliği, yöntemin türüne, doğru kullanılıp kullanılmadığına ve kadının yaşına bağlı olarak değişir. Genel olarak, yapay yöntemler doğal yöntemlerden daha etkilidir.

Aile planlaması yöntemlerinin etkinliği, Pearl indeksi ile ölçülür. Pearl indeksi, 100 kadının bir yıl boyunca bir aile planlaması yöntemini kullandığında kaçının gebe kaldığını gösterir. Pearl indeksi ne kadar düşükse, yöntem o kadar etkilidir.

Aile Planlaması Yöntemlerinin Yan Etkileri

Aile planlaması yöntemlerinin yan etkileri, yöntemin türüne ve kadının bireysel özelliklerine bağlı olarak değişir. Bazı aile planlaması yöntemleri hiç yan etkiye neden olmazken, bazıları ise hafif veya şiddetli yan etkilere neden olabilir.

Aile planlaması yöntemlerinin en sık görülen yan etkileri arasında şunlar bulunur:

Adet düzensizlikleri
Baş ağrısı
Bulantı
Kusma
Göğüslerde hassasiyet
Kilo değişiklikleri
Ruh hali değişiklikleri
Akne
Saç dökülmesi

Aile Planlaması Yöntemleri Hakkında Daha Fazla Bilgi

Aile planlaması yöntemleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki kaynakları ziyaret edebilirsiniz: