İhbar Tazminatı Nedir?
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı veya geçerli bir neden olmaksızın feshedilmesi halinde, işçiye ödenmesi gereken bir tazminat türüdür. İhbar tazminatının amacı, işçinin iş akdinin feshinden dolayı uğrayacağı maddi ve manevi zararın bir kısmını karşılamaktır.
İhbar Tazminatının Hukuki Dayanağı
İhbar tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, iş sözleşmesi, işveren tarafından haklı veya geçerli bir neden olmaksızın feshedilirse, işçiye bildirim süresi verilmemişse, işveren, işçiye bildirim süresinin ücreti tutarında tazminat ödemek zorundadır.
İhbar Tazminatı Hesaplama Yöntemi
İhbar tazminatı, işçinin brüt ücreti ve kıdem süresine göre hesaplanır. İhbar tazminatı hesaplanırken, işçinin aldığı ücretin, kıdem tazminatı hesaplanırken dikkate alınan brüt ücreti esas alınır.
İhbar tazminatının hesaplanmasında kullanılan formül şu şekildedir:
İhbar tazminatı = Brüt ücret x Kıdem süresi x 1/30
Örneğin, bir işçinin brüt ücreti 5.000 TL ve kıdem süresi 5 yıl ise, işçiye ödenecek ihbar tazminatı şu şekilde hesaplanır:
İhbar tazminatı = 5.000 TL x 5 yıl x 1/30
= 833,33 TL
İhbar Tazminatı Ödenmesi Gereken Haller
İş sözleşmesi, işveren tarafından haklı veya geçerli bir neden olmaksızın feshedilirse, işçiye ihbar tazminatı ödenmesi gerekir. İşveren tarafından haklı veya geçerli bir neden olmaksızın fesih sayılan haller şunlardır:
- İşçinin iş sözleşmesinde belirtilen işverene karşı yükümlülüklerini ihlal etmesi,
- İşçinin işverenin güvenini kötüye kullanması,
- İşçinin mesleki becerisini veya sağlığını kaybetmesi,
- İşçinin işverenin talimatlarına aykırı davranması,
- İşçinin işverenin emirlerine uymaması,
- İşçinin işvereni zarara uğratması.
İhbar Tazminatı Ödenmemesi Gereken Haller
İş sözleşmesi, işçinin işverene karşı ağır bir kusurundan dolayı feshedilirse, işçiye ihbar tazminatı ödenmez. İşçinin işverene karşı ağır bir kusurunun bulunduğu hallerde, işveren işçiyi derhal işten çıkarabilir.
İşçinin işverene karşı ağır bir kusurunun bulunduğu hallerden bazıları şunlardır:
- İşçinin işverene karşı hakaret veya tehdit etmesi,
- İşçinin işverene karşı işyerinde kavga veya arbede çıkarması,
- İşçinin işverene karşı işyerinde hırsızlık veya zimmet suçu işlemesi,
- İşçinin işverene karşı işyerinde sabotaj veya iş bırakma eyleminde bulunması.
İhbar Tazminatı Ödenme Süresi
İş sözleşmesi, işveren tarafından haklı veya geçerli bir neden olmaksızın feshedilirse, işçiye ihbar tazminatı, fesih tarihinden itibaren 10 gün içinde ödenir. İşveren, ihbar tazminatını 10 gün içinde ödemezse, işçiye yasal faiz ödemek zorundadır.
İhbar Tazminatı Davası Açma Süresi
İşveren, ihbar tazminatını ödemezse, işçi, ihbar tazminatı alacağının tahsili için 1 yıl içinde dava açabilir. Dava, işçinin ikametgahı ya da işyerinin bulunduğu yerdeki İş Mahkemesinde açılır.
İhbar Tazminatı Davalarında İspat Yükümlülüğü
İhbar tazminatı davalarında, işçinin ihbar tazminatı talebinde bulunduğuna dair delilleri sunması gerekir. İşçinin sunabileceği deliller arasında iş sözleşmesi, kıdem belgesi, fesih yazısı, tanık beyanları ve bilirkişi raporu yer alır.
İşverenin ise, işçinin iş sözleşmesinin haklı veya geçerli bir neden olmaksızın feshedildiğini ispatlaması gerekirihb