Aruz Kalıpları
Aruz, Arapça’da “ölçü” anlamına gelen bir kelimedir. Türk edebiyatında aruz, şiirlerin ölçüsünü belirleyen bir sistemdir. Aruz kalıpları, şiirlerin dizelerinin uzunluğunu ve vurgularını belirler.
Aruz kalıpları, hece ölçüsü ve vezin ölçüsü olmak üzere ikiye ayrılır. Hece ölçüsü, dizelerin uzunluğuna göre belirlenir. Vezin ölçüsü ise, dizelerin vurgularına göre belirlenir.
Hece Ölçüsü
Hece ölçüsü, dizelerin uzunluğuna göre belirlenir. Aruz kalıplarında, dizelerin uzunluğu 4 heceden 16 heceye kadar değişebilir. En yaygın aruz kalıpları, 8 heceli ve 11 heceli kalıplardır.
Vezin Ölçüsü
Vezin ölçüsü, dizelerin vurgularına göre belirlenir. Aruz kalıplarında, dizelerin vurguları belirli bir düzenle dizilir. Bu düzen, kalıbın adını belirler. Örneğin, “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbında, dizelerin ilk, üçüncü, beşinci ve yedinci heceleri vurgulanır.
Aruz Kalıpları
Aruz kalıpları, hece ölçüsü ve vezin ölçüsü olmak üzere ikiye ayrılır. Aruz kalıplarının adları, kalıbın vezin ölçüsüne göre belirlenir.
Hece Ölçüsü Kalıpları
- 4 heceli kalıplar:
- müstef’ilün
- müfte’ilün
- 5 heceli kalıplar:
- mef’ûlü
- mefâ’îlün
- 6 heceli kalıplar:
- müstef’ilün fâilün
- müfte’ilün fâilün
- 7 heceli kalıplar:
- mef’ûlü fâilâtün
- mefâ’îlün fâilün
- 8 heceli kalıplar:
- müstef’ilün fâilâtün fâilün
- müfte’ilün fâilâtün fâilün
- 9 heceli kalıplar:
- mef’ûlü fâilâtün fâilâtün
- mefâ’îlün fâilâtün fâilâtün
- 10 heceli kalıplar:
- müstef’ilün fâilâtün fâilâtün fâilün
- müfte’ilün fâilâtün fâilâtün fâilün
- 11 heceli kalıplar:
- mef’ûlü fâilâtün fâilâtün fâilâtün
- mefâ’îlün fâilâtün fâilâtün fâilâtün
- 12 heceli kalıplar:
- müstef’ilün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün
- müfte’ilün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün
- 13 heceli kalıplar:
- mef’ûlü fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün
- mefâ’îlün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün
- 14 heceli kalıplar:
- müstef’ilün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün
- müfte’ilün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün
- 15 heceli kalıplar:
- mef’ûlü fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün
- mefâ’îlün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün
- 16 heceli kalıplar:
- müstef’ilün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün
- müfte’ilün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün
Vezin Ölçüsü Kalıpları
- Fâilâtün:
- fâilâtün fâilâtün fâilün
- Fâilün:
- fâilün fâilün fâilün fâil
- Mef’ûlü:
- mef’ûlü mef’ûlü fâilün
- Mefâ’îlün:
- mefâ’îlün mefâ’îlün fâilün
- Müstef’ilün:
- müstef’ilün müstef’ilün fâilün
- Müfte’ilün:
- müfte’ilün müfte’ilün fâilün
Aruz Kalıplarının Kullanımı
Aruz kalıpları, Türk edebiyatında yüzyıllardır kullanılmaktadır. Divan edebiyatı şairleri, aruz kalıplarını kullanarak çok sayıda şiir yazmışlardır. Günümüzde de bazı şairler, aruz kalıplarını kullanarak şiir yazmaya devam etmektedirler.
Aruz Kalıpları Hakkında Faydalı Siteler ve Dosyalar
- Aruz Kalıpları Hakkında Bilgi: https://www.turkedebiyati.org/aruz-kaliplari-hakkinda-bilgi/
- Aruz Kalıpları Listesi: https://www.edebiyatogretmeni.com/aruz-kaliplari-listesi/
- Aruz Kalıpları Örnekleri: https://www.edebiyatfatihi.com/aruz-kaliplari-ornekleri/
- Aruz Kalıpları Dosyası: https://www.dosya.co/aruz-kaliplari-dosyasi/