Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi ve Kıdem Tazminatı
Asıl işveren-alt işveren ilişkisi, iş hukukunda sıklıkla karşılaşılan bir kavramdır. Bu ilişkide, asıl işveren, bir işyerinde belirli bir işin bir bölümünde veya eklentilerinde iş alan ve işçilerini münhasıran o iş yerinde ve eklentilerinde çalıştıran diğer bir işvereni ifade etmektedir. Alt işveren ise, asıl işverenden belirli bir işin bir bölümünde veya eklentilerinde iş alan ve işçilerini münhasıran o iş yerinde ve eklentilerinde çalıştıran diğer bir işvereni ifade etmektedir.
Asıl işveren-alt işveren ilişkisinde, işçiler genellikle alt işveren tarafından çalıştırılır. Ancak, bu ilişkide asıl işverenin de işçiler üzerinde bazı sorumlulukları bulunmaktadır. Bu sorumluluklardan biri de kıdem tazminatıdır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinde asıl işveren-alt işveren ilişkisi şu şekilde tanımlanmıştır:
“Bir işverenden, işyerinde veya eklentilerinde belirli bir işin veya işin bir bölümünün veya eklentilerinin bir süre için veya belirli bir işin veya işin bir bölümünün veya eklentilerinin devamlı olarak bir başka işverene verilmesidir. Bu şekilde bir işverene iş veren, alt işveren, işyerinde veya eklentilerinde iş alan ve işçilerini o işyerinde veya eklentilerinde çalıştıran gerçek veya tüzel kişidir.”
4857 sayılı İş Kanunu’nun 4. maddesinde ise asıl işverenin sorumlulukları şu şekilde düzenlenmiştir:
“Asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.”
Bu düzenlemeye göre, asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak kıdem tazminatı dahil olmak üzere tüm işçilik alacaklarından sorumludur.
Asıl İşverenin Kıdem Tazminatı Sorumluluğu
Asıl işverenin kıdem tazminatı sorumluluğu, işçinin kıdem tazminatına hak kazandığı durumlarda geçerlidir. İşçi, asıl işverenin işyerinde en az bir yıl çalışmış ve yaşlılık, emeklilik, malullük veya ölüm sebebiyle iş sözleşmesi sona ermişse kıdem tazminatına hak kazanır.
Asıl işverenin kıdem tazminatı sorumluluğu, işçinin alt işveren tarafından çalıştırılmış olması şartına bağlı değildir. İşçi, asıl işveren tarafından da çalıştırılmış olsa dahi, asıl işveren, işçinin kıdem tazminatı borcunu ödemekle yükümlüdür.
Asıl İşverenin Kıdem Tazminatı Ödeme Yöntemleri
Asıl işveren, işçinin kıdem tazminatını iki şekilde ödeyebilir:
- İşçiye doğrudan ödeme: Asıl işveren, işçinin kıdem tazminatını doğrudan işçiye ödeyebilir. Bu durumda, asıl işveren, işçinin kıdem tazminatı borcundan kurtulmuş olur.
- Alt işverene rücu: Asıl işveren, işçinin kıdem tazminatını alt işverene ödeyebilir ve sonradan alt işverenden işçinin kıdem tazminatı borcunu rücu edebilir. Bu durumda, asıl işveren, işçiye bir ödeme yapmaz, ancak alt işverenden işçinin kıdem tazminatı borcunu tahsil etmeye çalışır.
Asıl İşverenin Rücu Hakkı
Asıl işveren, işçinin kıdem tazminatını alt işverene ödedikten sonra, alt işverenden işçinin kıdem tazminatı borcunu rücu edebilir. Ancak, asıl işverenin alt işverenden rücu edebilmesi için bazı şartlar vardır:
- Asıl işverenin, işçinin kıdem tazminatını alt işverene ödemesi gerekir.
- Asıl işverenin, işçinin kıdem tazminatını alt işverene ödemesi, işçinin talebi üzerine veya işçinin kıdem tazminatı için dava açması durumunda gerçekleşmiş olmalıdır.
- Asıl işverenin, işçinin kıdem tazminatını alt işverene ödemesi, işçinin kıdem tazminatına hak kazandığı tarihten itibaren altı ay içinde gerçekleşmiş olmalıdır.
Bu şartlara uyulması halinde, asıl işveren, alt işverenden işçinin kıdem tazminatı borcunu rücu edebilir.
Asıl İşverenin Rücu Davası
Asıl işveren, alt işverenden işçi