Askerlik İçin İşten Ayrılma Tazminatı
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 72. maddesi, her Türk vatandaşının askerlik hizmetini yapması gerektiğini hükme bağlamaktadır. Bu nedenle, tüm Türk vatandaşları, belli bir yaşına geldiklerinde askerlik hizmetini yerine getirmekle yükümlüdürler.
Askerlik hizmeti, kişinin iş hayatına da önemli etkileri olan bir süreçtir. Askerlik görevini yerine getirmek için işten ayrılmak zorunda kalan işçiler, kıdem tazminatı ve diğer bazı haklarını kaybedebilirler.
Bu yazıda, askerlik için işten ayrılma tazminatı konusunu ayrıntılı olarak ele alacağız.
Askerlik İçin İşten Ayrılmanın Hukuki Dayanağı
Askerlik için işten ayrılmanın hukuki dayanağı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesidir. Bu maddeye göre, işçinin iş sözleşmesinin “muvazzaf askerlik” hizmeti dolayısıyla feshedilmesi halinde, işçiye kıdem tazminatı ödenmesi gerekmektedir.
Muvazzaf askerlik, Türk Silahlı Kuvvetleri’nde veya diğer güvenlik güçlerinde zorunlu olarak yerine getirilen askerlik hizmetidir. Bu kapsamda, uzun dönem askerlik, kısa dönem askerlik ve bedelli askerlik gibi tüm askerlik türleri muvazzaf askerlik olarak kabul edilmektedir.
Askerlik İçin İşten Ayrılmanın Şartları
İşçinin askerlik için işten ayrılabilmesi için bazı şartlar yerine getirilmelidir. Bu şartlar şunlardır:
- İşçi, muvazzaf askerlik hizmetini yerine getirmesi için işten ayrılmak zorunda olmalıdır.
- İşçi, askerlik hizmetine başlamadan önce işverenine yazılı olarak bildirimde bulunmalıdır.
- İşçi, askerlik hizmetine başlamadan önce işvereninden kıdem tazminatı talep etmelidir.
Bu şartların yerine getirilmemesi halinde, işçi askerlik için işten ayrılsa bile kıdem tazminatı alamaz.
Askerlik İçin İşten Ayrılmanın Süresi
İşçinin askerlik için işten ayrılabileceği süre, askerlik süresine bağlı olarak değişmektedir.
- Uzun dönem askerlik için işten ayrılan işçilerin kıdem tazminatı, askerlik süresinin tam olarak dolmasından sonra ödenir.
- Kısa dönem askerlik için işten ayrılan işçilerin kıdem tazminatı, askerlik süresinin yarısından sonra ödenir.
- Bedelli askerlik için işten ayrılan işçilerin kıdem tazminatı, askerlik görevinin yerine getirilmesinden sonra ödenir.
Askerlik İçin İşten Ayrılan İşçinin Hak ve Yükümlülükleri
Askerlik için işten ayrılan işçiler, kıdem tazminatı dışında bazı hak ve yükümlülüklerden de etkilenebilirler. Bu haklar ve yükümlülükler şunlardır:
- İhbar tazminatı: Askerlik için işten ayrılan işçiler, ihbar tazminatına hak kazanmazlar.
- İşsizlik maaşı: Askerlik için işten ayrılan işçiler, işsizlik maaşı alamazlar.
- İşe başlatmama tazminatı: Askerlik dönüşü işe dönmek isteyen işçiler, işveren tarafından işe başlatılmadıkları takdirde, işe başlatmama tazminatına hak kazanırlar.
Askerlik İçin İşten Ayrılmanın Pratik Uygulaması
Askerlik için işten ayrılmak isteyen işçilerin, öncelikle işverenlerine yazılı olarak bildirimde bulunmaları gerekmektedir. Bu bildirimde, işçinin askerlik hizmetine başlayacağı tarih ve askerlik süresini belirtmesi gerekmektedir.
İşveren, işçinin bildirim süresini tamamlamasını beklemek zorundadır. Bildirim süresi, işçinin kıdem süresine göre değişmektedir.
İşçi, bildirim süresini tamamladıktan sonra, işvereninden kıdem tazminatı talep edebilir. İşveren, işçinin talebini reddederse, işçi İcra ve İflas Kanunu’nun 200. maddesine göre, kıdem tazminatını icra yoluyla tahsil edebilir.
Askerlik dönüşü işe dönmek isteyen işçiler, işverenlerine yazılı olarak başvurmaları gerekmektedir. İşveren, işçinin talebini reddederse, işçi işe başlatmama tazminatına hak kazanır.
Sonuç
Askerlik için işten ayrılma, işçiler için önemli bir hak ve yükümlülük değişikliğine yol açmaktadır. İşçilerin bu konudaki haklarını ve yükümlülüklerini bilmeleri, olası mağduriyetlerin önüne geçmelerine yardımcı olacaktır.