Ayrımcılık Tazminatı
Ayrımcılık tazminatı, işverenin eşit davranma yükümlülüğünün ihlali durumunda işçiye ödenen bir tazminat türüdür. İş Kanunu’nun 5. maddesinde düzenlenen eşit davranma ilkesi uyarınca, işveren, işe alma, çalışma koşulları, işten çıkarma gibi konularda işçilere eşit davranmak zorundadır. İşverenin bu yükümlülüğüne aykırı davranması halinde, işçi ayrımcılık tazminatı talep edebilir.
Ayrımcılık tazminatının şartları
Ayrımcılık tazminatı talep edilebilmesi için, işçinin işverene karşı iş sözleşmesiyle bağlı olması ve işverenin eşit davranma yükümlülüğünü ihlal etmesi gerekmektedir. İşverenin eşit davranma yükümlülüğünü ihlal etmesi, işçinin ırk, cinsiyet, din, milliyet, medeni durum, yaş, engellilik, siyasal düşünce, sendikal üyelik gibi kişisel özelliklerine veya ailevi durumu gibi objektif ve haklı olmayan nedenlerle ayrımcılık yapması anlamına gelir.
Ayrımcılık tazminatının miktarı
Ayrımcılık tazminatının miktarı, işçinin dört aylık ücreti tutarındadır. Ancak, işçinin iş sözleşmesinin feshi sonucunda ayrımcılık tazminatı talep etmesi halinde, tazminatın miktarı işçinin işe iadesinin mümkün olmaması halindeki işe başlatmama tazminatından az olamaz.
Ayrımcılık tazminatının talep edilmesi
Ayrımcılık tazminatı, işçi tarafından iş sözleşmesinin feshinden itibaren iki yıl içinde iş mahkemesinde dava yoluyla talep edilebilir. İşçinin ayrımcılık tazminatı talebini haklı göstermesi halinde, mahkeme işçinin lehine karar vererek ayrımcılık tazminatı hükmedebilir.
Ayrımcılık tazminatının hukuki dayanağı
Ayrımcılık tazminatının hukuki dayanağı, Anayasa’nın 10. maddesinde yer alan eşitlik ilkesi ve İş Kanunu’nun 5. maddesinde düzenlenen eşit davranma ilkesine dayanmaktadır. Anayasa’nın 10. maddesi uyarınca, herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. İş Kanunu’nun 5. maddesi uyarınca ise, işveren, işe alma, çalışma koşulları ve işten çıkarma gibi konularda işçilere eşit davranmak zorundadır.
Ayrımcılık tazminatının uygulanma alanları
Ayrımcılık tazminatı, iş hukukunun yanı sıra diğer hukuk dallarında da uygulanan bir tazminat türüdür. Örneğin, kamu hukukunda, kamu kurum ve kuruluşlarının eşit davranma yükümlülüğünü ihlal etmesi halinde, ilgililer ayrımcılık tazminatı talep edebilirler. Ayrıca, eşitlik ilkesine aykırı olarak düzenlenen bir kanun hükmü nedeniyle zarara uğrayan kişiler de ayrımcılık tazminatı talep edebilirler.
Ayrımcılık tazminatının örnekleri
Ayrımcılık tazminatı talep edilebilecek örneklerden bazıları şunlardır:
- İşverenin, aynı nitelikteki işçiler arasında cinsiyet, ırk, din, milliyet gibi nedenlerle ayrımcılık yaparak birine daha yüksek ücret ödemesi
- İşverenin, aynı nitelikteki işçiler arasında yaş, engellilik gibi nedenlerle ayrımcılık yaparak birine daha ağır çalışma koşulları dayatması
- İşverenin, aynı nitelikteki işçiler arasında siyasal düşünce, sendikal üyelik gibi nedenlerle ayrımcılık yaparak birine daha kısa süreli iş sözleşmesi teklif etmesi
- İşverenin, aynı nitelikteki işçiler arasında ailevi durum gibi nedenlerle ayrımcılık yaparak birine işten çıkarması
Sonuç
Ayrımcılık tazminatı, işverenin eşit davranma yükümlülüğünün ihlali durumunda işçilerin başvurabileceği bir hukuki yoldur. Ayrımcılık tazminatı, işçilerin eşitlik ilkesinin korunması ve haklarının korunması açısından önemli bir tazminat türüdür.