Ayrımcılık Tazminatı Nedir?
Ayrımcılık tazminatı, işverenin eşit davranma yükümlülüğünün ihlali durumunda işçiye dört aya kadar ücreti tutarında verilebilecek olan tazminattır. İşçi, ayrımcılık tazminatından başka yoksun kaldığı diğer haklarını da talep edebilir.
Ayrımcılık Tazminatının Dayanağı
Ayrımcılık tazminatının dayanağı, Anayasa’nın 10. maddesi ile İş Kanunu’nun 5. maddesidir. Anayasa’nın 10. maddesi, “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.” hükmünü amirdir. İş Kanunu’nun 5. maddesi ise, “İşveren, bu Kanunda belirtilen eşit davranma ilkesine aykırı davranamaz.” hükmünü amirdir.
Ayrımcılık Tazminatının Koşulları
Ayrımcılık tazminatı talep edilebilmesi için şu koşulların varlığı gerekir:
- İşveren-işçi ilişkisinin varlığı
- İşverenin eşit davranma yükümlülüğünün ihlali
- İşçinin ayrımcılıktan zarar görmesi
İşverenin Eşit Davranma Yükümlülüğü
İşverenin eşit davranma yükümlülüğü, aynı nitelikteki işçiler arasında, işe alınma, çalışma koşulları, ücret ve diğer menfaatler bakımından herhangi bir ayrım yapılmamasını gerektirir. İşverenin bu yükümlülüğü, işçinin cinsiyeti, ırkı, dini, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, sendika üyeliği, medeni durumu, aile yükümlülükleri, sağlık durumu, engellilik durumu, siyasal görüşleri, etnik kökeni, cinsel yönelimi, yaş veya askerlik durumu gibi nedenlerle ayrım yapmaktan kaçınmasını gerektirir.
Ayrımcılık Türleri
İşverenin eşit davranma yükümlülüğünü ihlal ederek işçiye ayrımcılık yapması halinde, bu ayrımcılık aşağıdaki türlerden biri olabilir:
- İşe alma ayrımcılığı: İşverenin, işe alım sürecinde, işçinin yukarıda sayılan nedenlerden birine dayanarak işçiyi işe almaması veya işe almada öncelik tanıması ayrımcılık oluşturur.
- İşten çıkarma ayrımcılığı: İşverenin, işçiyi işten çıkarırken, işçinin yukarıda sayılan nedenlerden birine dayanarak işçiyi işten çıkarması ayrımcılık oluşturur.
- Çalışma koşullarında ayrımcılık: İşverenin, işçiye, yukarıda sayılan nedenlerden birine dayanarak, daha ağır veya daha az elverişli çalışma koşulları sağlaması ayrımcılık oluşturur.
- Ücrette ayrımcılık: İşverenin, işçiye, yukarıda sayılan nedenlerden birine dayanarak, daha az veya daha fazla ücret ödemesi ayrımcılık oluşturur.
- Diğer menfaatlerde ayrımcılık: İşverenin, işçiye, yukarıda sayılan nedenlerden birine dayanarak, daha az veya daha fazla sosyal yardım, ikramiye veya başka bir menfaat sağlaması ayrımcılık oluşturur.
Ayrımcılık Tazminatının Miktarı
Ayrımcılık tazminatının miktarı, işçinin dört aya kadar ücreti tutarındadır. Ancak, işçinin uğradığı zararın miktarı daha fazla ise, tazminat olarak bu zararın tamamı da talep edilebilir.
Ayrımcılık Tazminatının Talep Edilmesi
Ayrımcılık tazminatı, işçinin iş akdini haklı nedenle feshetmesi halinde, işverene karşı işçilik alacaklarının yanında talep edilebilir. İşçi, iş akdini feshetmeden de ayrımcılık tazminatını talep edebilir. Bu durumda, işçi, ayrımcılık tazminatını, işverene karşı açacağı bir dava ile talep edebilir.
Ayrımcılık Tazminatı Davaları
Ayrımcılık tazminatı davaları, işçinin iş akdinin bulunduğu yerdeki iş mahkemesinde açılabilir. Dava, işçinin ayrımcılıktan haberdar olduğu tarihten itibaren altı ay içinde açılmalıdır.
Ayrımcılık Tazminatı Davalarında İspat
Ayrımcılık tazminatı davalarında, işçinin ayrımcılıktan zarar gördüğünü ve bu zararın işverenin ayrımcılık eyleminden kaynaklandığını ispatlaması gerekir. İşçi, bu ispatı, tanık beyanları, işverenin kayıtları, kamera kayıtları veya diğer del