Bağımlılık
Bağımlılık, bir madde veya davranışa karşı kontrol edilemeyen bir istek veya ihtiyaç duyma durumudur. Bağımlılık, fiziksel, psikolojik ve sosyal olmak üzere üç ana kategoriye ayrılır.
Fiziksel Bağımlılık
Fiziksel bağımlılık, bir maddeyi düzenli olarak kullandığınızda vücudunuzun maddeye alışması ve maddeyi kullanmayı bıraktığınızda yoksunluk belirtileri göstermeniz durumudur. Yoksunluk belirtileri, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, ishal, terleme, titreme, uykusuzluk ve kaydı gibi belirtiler olabilir.
Psikolojik Bağımlılık
Psikolojik bağımlılık, bir madde veya davranışa karşı zihinsel ve duygusal olarak bağımlı olmanız durumudur. Psikolojik bağımlılık, maddeyi veya davranışı kullanmanın size iyi hissettirmesi, stresi azaltması veya olumsuz duygulardan kaçınmanıza yardımcı olması nedeniyle oluşabilir.
Sosyal Bağımlılık
Sosyal bağımlılık, bir madde veya davranışı kullanmanın sosyal çevrenizle ilgili olması durumudur. Sosyal bağımlılık, arkadaşlarınızın veya ailenizin maddeyi veya davranışı kullanması nedeniyle oluşabilir.
Bağımlılığın Nedenleri
Bağımlılığın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.
Genetik Faktörler
Bazı insanlar bağımlılığa daha yatkındır. Bu, genetik faktörlerden kaynaklanabilir. Örneğin, ailesinde bağımlılık öyküsü olan kişilerin bağımlı olma riski daha yüksektir.
Çevresel Faktörler
Çevresel faktörler de bağımlılığa katkıda bulunabilir. Örneğin, stresli bir ortamda yaşamak, travmatik bir olay yaşamak veya madde bağımlısı arkadaşlara sahip olmak bağımlılık riskini artırabilir.
Psikolojik Faktörler
Psikolojik faktörler de bağımlılığa katkıda bulunabilir. Örneğin, düşük benlik saygısı, kaydı veya depresyon gibi ruhsal sorunlar yaşayan kişilerin bağımlı olma riski daha yüksektir.
Bağımlılığın Belirtileri
Bağımlılığın belirtileri, bağımlılığın türüne göre değişebilir. Ancak, genel olarak bağımlılığın belirtileri şunlardır:
- Maddeyi veya davranışı kontrol edememe
- Maddeyi veya davranışı kullanmayı bırakma isteği
- Maddeyi veya davranışı kullanmaya devam etme
- Maddeyi veya davranışı kullanmanın olumsuz sonuçlarına rağmen kullanmaya devam etme
- Maddeyi veya davranışı kullanmak için zaman ve para harcama
- Maddeyi veya davranışı kullanmak için sosyal aktivitelerden ve sorumluluklardan kaçınma
- Maddeyi veya davranışı kullanmak nedeniyle iş, okul veya aile sorunları yaşama
Bağımlılığın Tedavisi
Bağımlılığın tedavisi, bağımlılığın türüne ve şiddetine göre değişebilir. Ancak, genel olarak bağımlılığın tedavisi şunları içerir:
- İlaç tedavisi
- Psikoterapi
- Destek grupları
- Eğitim programları
Bağımlılıktan Korunma Yolları
Bağımlılıktan korunmak için şunları yapabilirsiniz:
- Madde bağımlısı arkadaşlardan ve ortamlardan uzak durun.
- Stresle başa çıkma yolları öğrenin.
- Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyin.
- Düzenli egzersiz yapın.
- Yeterince uyuyun.
- Sağlıklı beslenin.
- Alkol ve sigara kullanmayın.
- Ruhsal sorunlarınız varsa tedavi olun.
Bağımlılıkla İlgili Faydalı Siteler ve Dosyalar
- Türkiye Bağımlılık Araştırma ve Eğitim Merkezi
- Bağımlılık ve Ruh Sağlığı Derneği
- Uyuşturucu Bağımlılığı ile Mücadele Derneği
- Bağımlılık Tedavisi Rehberi
- Bağımlılıktan Kurtulma Öyküleri