İdare Hukuku Ders Notları
Giriş
İdare hukuku, kamu hukukunun alt dallarından biridir. İdarenin faaliyetlerini ve bu faaliyetlerden doğan hukuki ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. İdarenin faaliyetleri, kamu gücü kullanma yetkisine dayanır. Bu nedenle, idare hukuku, kamu gücünün kullanımının hukuki çerçevesini çizer.
İdare hukukunun temel amacı, idarenin faaliyetlerini hukuka uygun bir şekilde yürütmesini sağlamaktır. Bu amaçla, idarenin yetkilerini, görev ve sorumluluklarını, aldığı kararların hukuki niteliğini ve idarenin idari işlemleriyle bireylere karşı olan ilişkilerini düzenler.
İdare hukuku, kamu hukukunun en geniş kapsamlı hukuk dalıdır. İdarenin faaliyetlerinin çeşitliliği ve kapsamı nedeniyle, idare hukuku da oldukça geniş bir alana yayılmıştır. İdare hukukunun konuları arasında, idarenin kuruluşu ve organları, idarenin yetkileri, idarenin görev ve sorumlulukları, idarenin idari işlemleri, idarenin idari sözleşmeleri, idarenin idari yargılanması gibi konular yer alır.
İdare Hukukunun Kaynakları
İdare hukukunun kaynakları, idare hukukunun kurallarını oluşturan hukuki belgelerdir. İdare hukukunun kaynakları arasında, anayasa, kanunlar, tüzükler, yönetmelikler, idari sözleşmeler, idari kararlar ve uluslararası hukuk kuralları yer alır.
Anayasa, idare hukukunun en temel kaynağıdır. Anayasa, idarenin kuruluşunu, organlarını, yetkilerini, görev ve sorumluluklarını düzenleyen temel kuralları koyar.
Kanunlar, idarenin faaliyetlerini ve bu faaliyetlerden doğan hukuki ilişkileri düzenleyen ikincil kaynaklardır. İdare hukuku alanındaki kanunlar arasında, idari işlemler kanunu, idari yargı kanunu, idari sözleşmeler kanunu, kamulaştırma kanunu, çevre kanunu, şehircilik kanunu gibi kanunlar yer alır.
Tüzükler, kanunların uygulanmasını sağlamak amacıyla çıkarılan ikincil kaynaklardır. İdare hukuku alanındaki tüzükler arasında, idari işlemler tüzüğü, idari yargı tüzüğü, idari sözleşmeler tüzüğü, kamulaştırma tüzüğü, çevre tüzüğü, şehircilik tüzüğü gibi tüzükler yer alır.
Yönetmelikler, tüzüklere dayanılarak veya tüzükleri uygulamak amacıyla çıkarılan üçüncül kaynaklardır. İdare hukuku alanındaki yönetmelikler arasında, idari işlemler yönetmeliği, idari yargı yönetmeliği, idari sözleşmeler yönetmeliği, kamulaştırma yönetmeliği, çevre yönetmeliği, şehircilik yönetmeliği gibi yönetmelikler yer alır.
İdari Sözleşmeler, idareyle bireylerin veya tüzel kişilerin arasında yapılan sözleşmelerdir. İdare hukuku alanındaki idari sözleşmeler arasında, tapu tahsis sözleşmesi, kira sözleşmesi, hizmet sözleşmesi, yapım sözleşmesi, mal alımı sözleşmesi gibi sözleşmeler yer alır.
İdari Kararlar, idarenin tek taraflı olarak yaptığı hukuki işlemlerdir. İdare hukuku alanındaki idari kararlar arasında, izin, ruhsat, onay, kararname, emir, talimat gibi kararlar yer alır.
Uluslararası Hukuk Kuralları, uluslararası hukukun genel kuralları ve özel anlaşmalarıdır. İdare hukuku alanındaki uluslararası hukuk kuralları arasında, insan hakları sözleşmeleri, çevre sözleşmeleri, şehircilik sözleşmeleri gibi sözleşmeler yer alır.
İdare Hukukunun Temel Kavramları
İdare hukukunun temel kavramları, idare hukukunun konusunu oluşturan ve idare hukukunun uygulanmasını sağlayan kavramlardır. İdare hukukunun temel kavramları arasında, kamu gücü, idare, idari işlem, idari sözleşme, idari yargı gibi kavramlar yer alır.
Kamu Gücü, devletin, kamu yararını sağlamak amacıyla kullandığı güçtür. İdarenin faaliyetleri, kamu gücü kullanma yetkisine dayanır.
İdare, kamu gücünü kullanan kamusal bir kurumdur. İdarenin organları, idarenin faaliyetlerini yürütmekle görevlidir.
İdari İşlem, idarenin tek taraflı olarak yaptığı hukuki işlemdir. İdari işlemler, bireysel idari işlemler ve düzenleyici idari işlemler olmak üzere ikiye ayrılır.
Bireysel İdari İşlemler, belirli bir kişiye veya kişilere yönelen idari işlemlerdir. Örneğin, izin, ruhsat, onay, kararname, emir, talimat gibi işlemler bireysel idari işlemlerdir.
Düzenleyici İdari İşlemler,