Maddi Tazminat Kalemleri
Maddi tazminat, bir kişinin haksız bir fiil veya sözleşme ihlali nedeniyle uğradığı maddi zararın karşılığı olarak ödenen tazminat türüdür. Maddi tazminat, kişinin uğradığı zararın giderilmesini amaçlar. Maddi tazminat talep edilebilmesi için, kişinin uğradığı zararın gerçek ve kesin olması gerekir.
Maddi tazminat kalemleri, kişinin uğradığı zararın niteliğine göre farklılık gösterir. Genel olarak maddi tazminat talep edilebilecek kalemler şunlardır:
-
Tedavi giderleri: Maddi tazminat taleplerinin en önemli kalemi, tedavi giderleridir. Tedavi giderleri, kişinin haksız fiil veya sözleşme ihlali nedeniyle yaralanması veya hastalanması halinde yapılan tedavi masraflarını kapsar. Tedavi giderleri, tıbbi müdahalelerin bedelini, ilaç masraflarını, ambulans masraflarını, hastanede kalış masraflarını ve diğer tedavi giderlerini kapsar.
-
Kazanç kaybı: Maddi tazminat talep edilebilecek bir diğer kalem, kazanç kaybıdır. Kazanç kaybı, kişinin haksız fiil veya sözleşme ihlali nedeniyle çalışamaz hale gelmesi veya çalışamamasının artması halinde uğradığı gelir kaybını kapsar. Kazanç kaybı, kişinin işyerinde kaybettiği geliri, serbest meslek sahibi ise kaybettiği kazancı, emekli ise kaybettiği emekli maaşını kapsar.
-
Gelir kaybı: Maddi tazminat talep edilebilecek bir diğer kalem, gelir kaybıdır. Gelir kaybı, kişinin haksız fiil veya sözleşme ihlali nedeniyle gelecekte uğrayacağı gelir kaybını kapsar. Gelir kaybı, kişinin sakatlık nedeniyle çalışamaz hale gelmesi veya çalışamamasının artması halinde uğrayacağı gelir kaybını kapsar.
-
Sakatlanmaya bağlı giderler: Maddi tazminat talep edilebilecek bir diğer kalem, sakatlığa bağlı giderlerdir. Sakatlığa bağlı giderler, kişinin haksız fiil veya sözleşme ihlali nedeniyle sakat kalması halinde yapacağı masrafları kapsar. Sakatlığa bağlı giderler, protez, ortez, ilaç, tedavi masrafları, bakım masrafları ve diğer masrafları kapsar.
-
Ölüm halinde destekten yoksun kalma tazminatı: Maddi tazminat talep edilebilecek bir diğer kalem, ölüm halinde destekten yoksun kalma tazminatıdır. Destekten yoksun kalma tazminatı, kişinin haksız fiil veya sözleşme ihlali nedeniyle ölmesi halinde, ölen kişinin desteğinden yoksun kalan kişilerin uğradığı gelir kaybını kapsar. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölen kişinin çocuklarının, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilerin uğradığı gelir kaybını kapsar.
Maddi tazminat taleplerinin hesaplanmasında, zararın miktarı ve zararın giderilmesi için yapılan masraflar dikkate alınır. Zararın miktarı, kişinin uğradığı zararın niteliğine ve derecesine göre belirlenir. Zararın giderilmesi için yapılan masraflar ise ilgili belgelerin ibraz edilmesiyle ispatlanır.
Maddi tazminat talepleri, haksız fiil veya sözleşme ihlali nedeniyle zarar gören kişi tarafından, haksız fiil veya sözleşme ihlalini yapan kişi veya kurum aleyhine açılan bir dava ile talep edilir. Dava, zarar gören kişinin ikametgahı veya zararın meydana geldiği yer mahkemesinde açılır.
Maddi tazminat davalarında, davacı, uğradığı zararın miktarını ve zararın giderilmesi için yaptığı masrafları ispatlamak zorundadır. Davalı ise, davacının iddialarını ispatlamalıdır. Davada, mahkeme, zararın miktarını ve tazminat miktarını belirler.
Maddi tazminat talepleri, haksız fiil veya sözleşme ihlalinin gerçekleştiği tarihte yürürlükte olan hükümler uyarınca hesaplanır.
Maddi tazminat taleplerinin hesaplanmasında kullanılan bazı yöntemler şunlardır:
-
Doğrudan hesaplama: Bu yöntemde, zararın miktarı, zarar gören kişinin uğradığı zararın niteliğine ve derecesine göre doğrudan hesaplanır. Örneğin, tedavi giderlerinin miktarı, ilgili belgelerin ibraz edilmesiyle doğrudan hesaplanabilir.
-
Karşılaştırma yöntemi: Bu yöntemde, benzer nitelikteki zararların karşılığı olarak ödenen tazminat miktarları esas alınarak, zararın miktarı belirlenir. Örneğin, iş kazasında yaralanan bir kişinin kazanç kaybının miktarı, benzer nitelikteki iş kazalarında ödenen tazminat miktarları esas alınarak belirlenebilir.
-
Sınıflandırma yöntemi: Bu yöntemde, zararlar belirli sınıflara ayrılır ve her sınıf için ayrı bir tazminama