Deneme Süresinde İhbar Tazminatı
Deneme süresi, işçi ve işverenin karşılıklı olarak birbirlerini tanımak ve iş ilişkisinin devam edip etmeyeceği konusunda karar vermek için oluşturulmuş bir süredir. Deneme süresi, işçinin işe uyum sağlayıp sağlayamayacağı, işverenin ise işçinin işyerine ve işine uygun olup olmadığı konusunda değerlendirme yapabilmesi için bir fırsattır.
Deneme Süresi Ne Kadardır?
4857 sayılı İş Kanunu’na göre, deneme süresi en çok iki ay olabilir. Toplu iş sözleşmesi ile bu süre en çok dört aya kadar uzatılabilir. Deneme süresi, tarafların anlaşması ile daha kısa da olabilir.
Deneme Süresinde İhbar Tazminatı Ödenir mi?
Deneme süresi, işçi ve işverenin iş sözleşmesini herhangi bir sebep göstermeden ve ihbar süresine uymadan feshedebileceği bir süredir. Bu nedenle, deneme süresi içinde iş sözleşmesi feshedildiğinde ihbar tazminatı ödenmez.
Deneme Süresi İçinde İşçi İşten Ayrılırsa
Deneme süresi içinde işçi işten ayrılırsa, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Ancak, işçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.
Deneme Süresi İçinde İşveren İşçiyi İşten Çıkarırsa
Deneme süresi içinde işveren işçiyi işten çıkarsa, işçiye ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Ancak, işçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.
Deneme Süresinin Hukuki Dayanağı
Deneme süresinin hukuki dayanağı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 15. maddesidir. Bu maddeye göre, “Sözleşmeler ile işçinin ve işverenin karşılıklı olarak belirli bir süre için iş sözleşmesini sona erdirme hakkı tanınabilir. Bu süreye deneme süresi denir. Deneme süresi en çok iki aydır. Toplu iş sözleşmesi ile bu süre en çok dört aya kadar uzatılabilir. Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirimsiz ve tazminatsız olarak feshedebilirler.”
Deneme Süresinin Amacı
Deneme süresinin amacı, işçi ve işverenin karşılıklı olarak birbirlerini tanımak ve iş ilişkisinin devam edip etmeyeceği konusunda karar vermek için oluşturulmuş bir süredir. Deneme süresi, işçinin işe uyum sağlayıp sağlayamayacağı, işverenin ise işçinin işyerine ve işine uygun olup olmadığı konusunda değerlendirme yapabilmesi için bir fırsattır.
Deneme Süresinde İşçinin Hak ve Yükümlülükleri
Deneme süresi içinde işçi, iş sözleşmesinde yer alan tüm hak ve yükümlülükleri yerine getirmekle yükümlüdür. İşçi, bu süre içinde işveren tarafından verilen talimatlara uymak, işyerinde belirlenen çalışma düzenine uymak ve işverenin güvenini sarsacak davranışlarda bulunmamak zorundadır.
Deneme Süresinde İşverenin Hak ve Yükümlülükleri
Deneme süresi içinde işveren, işçiyi işe uygun olup olmadığını değerlendirmekle yükümlüdür. İşveren, bu süre içinde işçinin işyerinde başarılı olup olmadığını gözlemlemek ve işçinin işyerine ve işine uyum sağlayıp sağlamadığını değerlendirmek zorundadır.
Deneme Süresinin Sonu
Deneme süresi, tarafların karşılıklı anlaşması ile sona erebilir. Taraflar, deneme süresini uzatma veya kısaltma konusunda da anlaşabilirler. Deneme süresi, tarafların anlaşması ile sona ermezse, deneme süresi sonunda iş sözleşmesi otomatik olarak devam eder.
Deneme Süresi ile İlgili Yargıtay Kararları
Yargıtay, deneme süresinde ihbar tazminatı ödenmeyeceği yönünde karar vermiştir. Yargıtay’ın bu konudaki bir kararında, “Deneme süresi içinde iş sözleşmesinin taraflarca bildirimsiz ve tazminatsız olarak feshedilebileceği kuralı, iş sözleşmesinin her iki tarafını da kapsar. Bu nedenle, deneme süresi içinde işveren tarafından işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde, işçinin işverene ihbar tazminatı ödemesi gerekmez.” ifadelerine yer verilmiştir.
Sonuç
Deneme süresi, işçi ve işverenin karşılıklı olarak birbirlerini tanımak ve iş ilişkisinin devam edip etmeyeceği konusunda karar vermek için oluşturulmuş bir süredir. Deneme süresi içinde iş sözleşmesi, tarafların anlaşması ile bildirimsiz ve tazminatsız olarak feshedilebilir.