Doğum Yaptıktan Sonra Tazminat Hakkı
Genel Olarak
Doğum, kadın işçiler için önemli bir dönüm noktasıdır. Bu dönemde işçiler, fiziksel ve psikolojik olarak zorlu bir süreçten geçerler. Bu süreçte işçilerin işyerinde karşılaşabilecekleri olumsuzluklar, onların maddi ve manevi zarar görmelerine neden olabilir.
Bu nedenle, birçok ülkede doğum yapan işçiler için yasal korumalar sağlanmaktadır. Bu korumalar, işçilerin işyerinde ayrımcılığa uğramamasını ve doğum sonrası dönemde gerekli desteği almasını amaçlamaktadır.
Türkiye’de de doğum yapan işçiler için İş Kanunu’nda bazı yasal korumalar sağlanmıştır. Bu korumalar, işçilerin doğum öncesi ve sonrası dönemde ücretsiz izin haklarını, doğum sonrası süt izni haklarını ve işten çıkarılmamalarını kapsamaktadır.
Doğum Öncesi ve Sonrası Ücretsiz İzin Hakkı
İş Kanunu’nun 74. maddesi uyarınca, kadın işçilere doğum öncesi ve sonrası toplam 16 hafta ücretsiz izin hakkı verilmektedir. Bu izin süresinin 8 haftası doğum öncesi, 8 haftası ise doğum sonrası izindir.
Doğum öncesi izin, doğumdan 8 hafta önce başlar ve doğumun gerçekleştiği tarihe kadar devam eder. Doğum sonrası izin ise doğumdan hemen sonra başlar ve 8 hafta boyunca devam eder.
Ücretsiz izin süresince işçilere, asıl ücretleri ile birlikte kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti ve hafta tatili ücreti gibi ücretler ödenir.
Doğum Sonrası Süt İzni Hakkı
İş Kanunu’nun 76. maddesi uyarınca, kadın işçilere doğumdan sonraki ilk 1 yıl içinde her gün için 1 saat süt izni verilir. Bu izin, işçinin doğum sonrası çalışma saatleri içinde kullandırılır.
İşveren, işçinin süt iznini bölünerek kullanmasına izin vermek zorundadır. Süt izninin bölünmek suretiyle kullanılması halinde, her bir süt izni süresi en az 30 dakika olmalıdır.
İşten Çıkarılma Yasağı
İş Kanunu’nun 24. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, kadın işçiler, doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta süreyle işyerinde çalıştırılamazlar. Bu süre içinde işçilerin iş sözleşmeleri askıya alınır.
İşveren, bu süre içinde işçileri işten çıkaramaz. İşverenin bu süre içinde işçiyi işten çıkarması halinde, işçi kıdem tazminatı ve diğer haklarını talep edebilir.
Doğum Yaptıktan Sonra Tazminat Hakkı
Doğum yapan işçiler, iş sözleşmelerini kendi istekleri ile feshetmeleri halinde kıdem tazminatı alamazlar. Bunun nedeni, iş sözleşmesinin işçinin kendi isteği ile feshedilmiş olmasıdır.
Ancak, işçinin iş sözleşmesini feshetmesinin doğumla doğrudan bir ilişkisi varsa, işçi kıdem tazminatı alabilir. Örneğin, işçinin doğum sonrası dönemde işyerinde ayrımcılığa uğraması veya işyerinin şartlarının doğum sonrası dönemde işçinin sağlığını olumsuz etkilemesi halinde, işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmiş sayılır ve kıdem tazminatı alabilir.
Yargıtay kararlarında, doğum yapan işçilerin iş sözleşmelerini feshetmelerinin haklı fesih olarak kabul edilebileceğine ilişkin bazı örnekler görülmektedir. Örneğin, Yargıtay’ın bir kararında, doğum sonrası dönemde işçinin işyerinde ayrımcılığa uğraması nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi haklı fesih olarak kabul edilmiştir.
Doğum Yaptıktan Sonra Tazminat Talep Süresi
İşçi, iş sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatını fesih tarihinden itibaren 1 yıl içinde talep etmek zorundadır. Bu süre hak düşürücü süredir.
Doğum Yaptıktan Sonra Tazminat Talebi
Doğum yapan işçi, iş sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatını işverenden talep edebilir. İşveren, işçinin talebini en geç 30 gün içinde yerine getirmek zorundadır.
İşverenin talebi yerine getirmemesi halinde, işçi iş mahkemesine dava açabilir. İş mahkemesi, işçinin talebini haklı bulması halinde işçiye kıdem tazminatını ve diğer işçilik alacaklarını ödeyecektir.
Sonuç
Doğum yapan işçiler, işyerinde ayrımcılığa uğramamaları ve doğum sonrası dönemde gerekli desteği almaları için yasal korumalara sahiptir.
Bu korumalar kapsamında, işçilere doğum öncesi ve sonrası