Emekli Çalışan 3600’den Tazminat Alabilir mi?
İş Kanunu’nun 14. maddesine göre, bir işyerinde en az bir yıl çalışmış olan işçi, işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın işten çıkarıldığında kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir. Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her tam yıl için 30 günlük ücreti tutarındadır.
Ancak, İş Kanunu’nun 14/5. maddesine göre, 18 yaşını doldurmuş ve ilk kez sigortalı olduğu tarih 08.09.1999 öncesi olan işçiler, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartlarını yerine getirerek emeklilik için yaş şartı dışındaki şartları sağlamış olurlar. Bu durumdaki işçiler, işyerinden emeklilik gerekçesiyle ayrıldıklarında kıdem tazminatı alma hakkına sahiptirler.
Bu durumda, emekli çalışan 3600’den tazminat alabilir mi sorusunun cevabı, işçinin işe giriş tarihine göre değişmektedir.
08.09.1999 Öncesi İşe Başlayanlar
08.09.1999 tarihinden önce işe başlayan işçiler için, emeklilik için yaş şartı dışındaki diğer şartları doldurmak, yani 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartını yerine getirmek yeterlidir. Bu durumdaki işçiler, işyerinden emeklilik gerekçesiyle ayrıldıklarında kıdem tazminatı alma hakkına sahiptirler.
Örneğin, 08.09.1999 tarihinde işe başlayan bir işçi, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartlarını 31.08.2024 tarihinde yerine getirmiş olur. Bu işçi, 31.08.2024 tarihinden sonra işyerinden emeklilik gerekçesiyle ayrılırsa kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
08.09.1999 Sonrası İşe Başlayanlar
08.09.1999 tarihinden sonra işe başlayan işçiler için, emeklilik için yaş şartı dışındaki diğer şartları doldurmak yeterli değildir. Bu işçiler için, emeklilik için ayrıca 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün prim ödeme şartı da aranır.
Bu durumdaki işçiler, işyerinden emeklilik gerekçesiyle ayrıldıklarında kıdem tazminatı almaya hak kazanamazlar.
Örneğin, 01.09.2000 tarihinde işe başlayan bir işçi, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartlarını 31.08.2025 tarihinde yerine getirmiş olur. Bu işçi, 31.08.2025 tarihinden sonra işyerinden emeklilik gerekçesiyle ayrılsa bile kıdem tazminatı almaya hak kazanamaz.
Tazminat Hakkının Kullanılması
Emekli çalışanın tazminat hakkı, işyerinden ayrıldıktan sonra bir ay içinde SGK’ya başvuruda bulunmasıyla kullanılır. İşveren, SGK’dan gelen yazıyla tazminat tutarını işçiye ödemekle yükümlüdür.
Tazminat Tutarı
Emekli çalışanın kıdem tazminatı tutarı, çalıştığı süre ve son brüt ücretine göre hesaplanır. Kıdem tazminatı tutarı, çalışılan her tam yıl için 30 günlük ücrete eşittir.
Örneğin, 15 yıl ve 3600 gün prim ödeme şartını yerine getirmiş bir işçinin son brüt ücreti 5.000 TL ise, işçinin kıdem tazminatı tutarı 75.000 TL olacaktır.
Tazminat Hakkının Sınırlandırılması
Emekli çalışanın tazminat hakkı, bazı durumlarda sınırlandırılabilir. Örneğin, işçinin iş sözleşmesinde tazminat hakkının kısıtlanmasına yönelik bir hüküm varsa, bu hüküm geçerlidir.
Ayrıca, işçinin iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın feshetmesi durumunda, kıdem tazminatı hakkı sınırlandırılabilir. Örneğin, işçinin iş sözleşmesini işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle feshetmesi durumunda, kıdem tazminatı hakkının yarısı kadarı ödenir.
**Sonuç olarak, emekli çalışanın 3600’den tazminat alıp alamayacağı, işçinin işe giriş tarihine göre değişmektedir. 08.09