Emekli Çalışan Tazminat Hakkı
Emekli çalışan tazminat hakkı, Türkiye’de İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. İş Kanunu’nun 14. maddesine göre, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye en az bir yıllık kıdemi için işverence kıdem tazminatı ödenir.
Bu maddeye göre, emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden işçiler de kıdem tazminatı almaya hak kazanabilirler. Ancak, bu durumda kıdem tazminatı hesabında, emekli olduktan önceki çalışma süresi dikkate alınmaz. Yani, emekli olduktan sonra çalışan işçinin kıdem tazminatı, emekli olduktan sonraki çalışma süresine göre hesaplanır.
Örneğin, bir işçi 10 yıl çalışarak emekli olmuş ve emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam etmiş olsun. Bu işçinin kıdem tazminatı, emekli olduktan sonraki 10 yıllık çalışma süresine göre hesaplanır.
Emekli çalışan tazminat hakkının bir istisnası, işverenin haklı nedenle fesih yapmasıdır. İşverenin haklı nedenle fesih yapması halinde, emekli olan işçi de kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Emekli çalışan tazminat hakkının bir diğer istisnası, işverenin işçiyi emeklilik nedeniyle işten çıkarmasıdır. İşverenin işçiyi emeklilik nedeniyle işten çıkarması halinde, işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanamaz.
Emekli Çalışan Tazminat Hesaplaması
Emekli çalışan tazminatı, işçinin brüt ücreti ve kıdemi dikkate alınarak hesaplanır. Kıdem tazminatı hesaplanırken kullanılan formül şu şekildedir:
Kıdem tazminatı = İşçinin brüt ücreti * Kıdem süresi * 0,4
Burada,
- İşçinin brüt ücreti, işçinin çalıştığı son aydaki brüt ücretidir.
- Kıdem süresi, işçinin işyerinde çalıştığı süredir.
- 0,4, kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılan orandır.
Örneğin, bir işçinin brüt ücreti 5.000 TL ve kıdemi 10 yıl olsun. Bu işçinin kıdem tazminatı, şu şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 5.000 TL * 10 yıl * 0,4
= 20.000 TL
Emekli Çalışan Tazminat Talebi
Emekli çalışan tazminat talebi, işçi tarafından işverene yazılı olarak yapılır. İşveren, işçinin talebini en geç 30 gün içinde yerine getirmek zorundadır.
İşveren, işçinin tazminat talebini yerine getirmezse, işçi İŞKUR’a başvuruda bulunabilir. İŞKUR, işverene işçinin tazminatını ödemesi için bir ihtar çeker. İşveren, bu ihtardan itibaren 15 gün içinde işçinin tazminatını ödemezse, İŞKUR işçiye tazminatı ödeyebilir.
Emekli Çalışan Tazminat Hakları
Emekli çalışan tazminat hakkının yanı sıra, emekli çalışanlar aşağıdaki haklara da sahiptirler:
- Yıllık izin hakkı
- Ücretli izin hakkı
- Ücretli doğum izni hakkı
- Ücretli evlat edinme izni hakkı
- Ücretli hastalık izni hakkı
- Ücretli rapor hakkı
- İş kazası ve meslek hastalığı sigortası
Emekli çalışanlar, bu hakların tamamını kullanabilirler.
Sonuç
Emekli çalışan tazminat hakkı, Türkiye’de İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu hakka göre, emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden işçiler de kıdem tazminatı almaya hak kazanabilirler. Ancak, bu durumda kıdem tazminatı hesabında, emekli olduktan önceki çalışma süresi dikkate alınmaz.