Fotoğrafın İzinsiz Kullanılması Manevi Tazminat
Fotoğraf, bir kişinin dış görünüşünün, ifadesinin, hareketlerinin veya bulunduğu ortamın bir anlığına kaydedilmesini sağlayan bir sanat ve iletişim aracıdır. Fotoğraflar, kişisel anılar, haber ve reklamlar, bilimsel araştırmalar gibi pek çok alanda kullanılmaktadır.
Türk hukukunda fotoğraf, bir kişinin kişilik hakkı kapsamında korunmaktadır. Kişilik hakları, bir kişinin maddi ve manevi varlığını oluşturan, hukuk düzeni tarafından korunan değerlerdir. Bu değerlere, kişinin onuru, şerefi, sağlığı, özel hayatı, adı, soyadı, fotoğrafı gibi değerler dahildir.
Kişilik haklarının korunması, Anayasa’nın 20. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, “Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir.”
Kişilik haklarının korunması, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 24. maddesinde de düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, “Hukuka aykırı olarak kişilik hakkına saldırılan kimse, hakimden, saldırıda bulunanlara karşı korunmasını isteyebilir.”
Fotoğrafın izinsiz kullanılması, kişilik haklarına saldırı teşkil eden bir eylemdir. Bu eylem, kişinin onurunu, şerefini, özel hayatını ihlal edebilir. Bu nedenle, fotoğrafı izinsiz kullanan kişi, manevi tazminat ödemek zorunda kalabilir.
Manevi Tazminat
Manevi tazminat, kişinin uğradığı manevi zararın telafisi için ödenen bir tazminat türüdür. Manevi zarar, kişinin ruhsal ve bedensel bütünlüğünün bozulmasına neden olan zarardır.
Manevi tazminat, TMK’nın 58. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, “Hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.”
Manevi tazminat, kişinin uğradığı zararın karşılığı olarak belirlenir. Bu zararın belirlenmesinde, kişinin yaş, cinsiyet, mesleği, sosyal durumu, uğradığı manevi acı ve elem, eylemin ağırlığı gibi faktörler göz önünde bulundurulur.
Fotoğrafın İzinsiz Kullanılmasında Manevi Tazminat Talebi
Fotoğrafının izinsiz kullanıldığını düşünen bir kişi, manevi tazminat davası açabilir. Bu dava, TMK’nın 24. maddesi uyarınca, kişinin kişilik haklarına saldırı nedeniyle açacağı bir davadır.
Manevi tazminat davası, fotoğrafın izinsiz kullanıldığı yerdeki asliye hukuk mahkemesinde açılabilir. Davacı, davanın açılışından itibaren iki yıl içinde dava açmalıdır.
Manevi tazminat davasında, davacı, fotoğrafının izinsiz kullanıldığını ve bu nedenle kişilik haklarının ihlal edildiğini ispatlamalıdır. Davacı, bu ispat için fotoğrafın izinsiz kullanıldığına dair deliller sunmalıdır. Bu deliller arasında, fotoğrafın izinsiz kullanıldığına dair tanık ifadeleri, fotoğrafın izinsiz kullanıldığına dair belgeler, fotoğrafın izinsiz kullanıldığına dair video ve ses kayıtları yer alabilir.
Davalı ise, fotoğrafın izinsiz kullanılmadığını veya kullanılsa bile kişilik haklarının ihlal edilmediğini ispatlamalıdır. Davalı, bu ispat için kendi delillerini sunabilir.
Manevi Tazminat Davalarında Verilen Kararlar
Yargıtay, fotoğrafın izinsiz kullanılması nedeniyle açılan manevi tazminat davalarında, kişilik haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle davacıların lehine kararlar vermektedir.
Yargıtay’ın bir kararında, “Davacı, davalı tarafından izinsiz çekilen ve internette yayınlanan fotoğrafının kişilik haklarını ihlal ettiği iddiasıyla manevi tazminat talebinde bulunmuştur. Mahkemece, davacının kişilik haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle davacının talebi kabul edilmiştir.
Mahkeme kararının gerekçesinde, “Davacı fotoğrafının izinsiz çekilmesi ve internette yayınlanması nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiği açıktır. Davacının fotoğrafı, davalı tarafından ticari amaçlı olarak kullanılmıştır. Bu durum, davacının kişilik haklarının daha da ağır şekilde ihlal edildiği anlamına gelmektedir.
Davacının uğradığı manevi zarar, fotoğrafının izinsiz çekilmesi ve internette yayınlanması nedeniyle duyduğu onur kırıcı duygular ve elemden kaynaklanmaktadır. Bu zararın karşılığı olarak davacıya 10.000 TL manevi tazminat ödenmesi uygun görülmüştür.” denilmiştir.
Sonuç
Fotoğrafın izinsiz kullanılması, kişilik haklarına saldırı teşkil eden bir eylemdir. Bu eylem, kişinin onurunfoto