Haklı Sebeple Fesihte İhbar Tazminatı Ödenir mi?
İş sözleşmesi, işçi ve işveren arasında karşılıklı güven ve sadakat esasına dayalı olarak kurulan bir sözleşmedir. Bu sözleşme, işçinin işverene hizmet etmeyi, işverenin ise işçiye ücret ödemeyi ve çalışma koşullarını sağlamayı taahhüt ettiği bir anlaşmadır.
İş sözleşmesi, tarafların karşılıklı anlaşmasıyla veya kanunda belirtilen haklı nedenlerle feshedilebilir. İş sözleşmesinin haklı nedenle feshi, taraflardan birinin sözleşmeyi derhal feshetme hakkına sahip olduğu bir durumdur.
İş sözleşmesinin haklı nedenle feshi halinde, fesheden tarafın ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğmaz. Bu, haklı nedenle fesihte, karşı tarafın belirli bir süre daha işe devam etmesini beklemenin olağan hayat akışına ve hakkaniyet ilkesine aykırı olduğu düşüncesine dayanmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu‘nun 25. maddesinde, iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilebileceği haller düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, iş sözleşmesi aşağıdaki nedenlerle haklı nedenle feshedilebilir:
- İşverenin işçiye karşı ağır ve haksız bir davranışta bulunması,
- İşçinin işverenin güvenini kötüye kullanması veya işverene zarar vermesi,
- İşçinin işveren tarafından verilen talimatlara uymaması veya iş sözleşmesine aykırı davranması,
- İşçinin işyerinde bulaşıcı veya parazit bir hastalık yayması,
- İşçinin, işverenin ölümü veya iflası halinde, işverenin mirasçıları veya iflas idaresince işin durması veya sona ermesi.
İşverenin Haklı Fesihinde İhbar Tazminatı Ödenmez
İşveren, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi halinde, işçiye ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Örneğin, işveren, işçinin ücretini ödemediği veya işçiyi iş sözleşmesine aykırı şekilde işten çıkardığı takdirde, işçi haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir. Bu durumda, işveren işçiye ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir.
İşçinin Haklı Fesihinde İhbar Tazminatı Ödenmez
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi halinde, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Örneğin, işveren işçiye ücretini ödemediği veya işçiyi iş sözleşmesine aykırı şekilde işten çıkardığı takdirde, işçi haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir. Bu durumda, işçi işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir.
Haklı Fesihteki İhbar Tazminatı İstisnaları
Haklı fesihte ihbar tazminatı ödenmemesi kuralının bazı istisnaları bulunmaktadır. Bu istisnalar şu şekildedir:
- İşçinin emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi halinde, işçi ihbar tazminatı talep edebilir.
- İşverenin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi halinde, işveren işçinin kıdem tazminatından mahsup edilmek kaydıyla ihbar tazminatı talep edebilir.
Haklı Fesihteki İhbar Tazminatı Süreleri
İş sözleşmesinin haklı nedenle feshi halinde, ihbar tazminatı süresi, işçinin kıdem süresine göre belirlenir. İşçinin kıdemi;
- 6 aydan az ise, 2 hafta,
- 1 yıldan 3 yıla kadar ise, 4 hafta,
- 3 yıldan 5 yıla kadar ise, 6 hafta,
- 5 yıldan fazla ise, 8 haftadır.
Haklı Fesihteki İhbar Tazminatı Hesaplaması
İşçinin haklı nedenle fesihte alacağı ihbar tazminatı, işçinin son brüt ücretinin 4/15’ine eşittir. Örneğin, işçinin son brüt ücreti 5.000 TL ise, işçinin alacağı ihbar tazminatı 1.666,67 TL’dir.
Sonuç olarak, iş sözleşmesinin haklı nedenle feshi halinde, fesheden taraf ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Bu kuralın bazı istisnaları bulunmakla birlikte, genel olarak haklı fesihte ihbar tazminatı ödenmez.