Haksız Fiil Nedeniyle Manevi Tazminat
Giriş
Haksız fiil, hukuka aykırı bir eylem veya işlem sonucunda başkasına zarar verilmesidir. Haksız fiil, hukukun temel kavramlarından biridir ve hem özel hukuk hem de kamu hukukunda önemli bir yere sahiptir.
Haksız fiillere ilişkin hükümler, Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 49. maddesinde düzenlenmiştir. TBK’nın 49. maddesi uyarınca, haksız fiille bir başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.
Haksız fiillere ilişkin tazminat talepleri, maddi ve manevi tazminat olmak üzere iki şekilde karşımıza çıkabilir. Maddi tazminat, haksız fiil nedeniyle meydana gelen maddi zararın giderilmesini amaçlayan bir tazminat türüdür. Manevi tazminat ise, haksız fiil nedeniyle meydana gelen manevi zararın giderilmesini amaçlayan bir tazminat türüdür.
Bu makalede, haksız fiilden kaynaklanan manevi tazminat konusu ele alınacaktır. Makalede, manevi tazminatın tanımı, şartları, miktarı ve zamanaşımı süresi gibi konular incelenecektir.
Manevi Tazminatın Tanımı
Manevi tazminat, haksız fiil nedeniyle uğranılan manevi zararın giderilmesi için ödenen bir tazminat türüdür. Manevi zarar, kişinin bedensel bütünlüğünün ihlali, kişilik haklarının zedelenmesi veya yakınlarının ağır bedensel zarar görmesi veya ölümü gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
Manevi tazminat, maddi tazminat gibi, zarar görenin malvarlığında bir eksilmeyi gidermeyi amaçlamaz. Manevi tazminat, zarar görenin uğradığı manevi acının, elemin ve üzüntünün giderilmesini amaçlar.
Manevi Tazminatın Şartları
Manevi tazminat talep edilebilmesi için, haksız fiilin varlığı, zararın gerçekleşmesi ve zararın haksız fiille arasında illiyet bağı bulunması gerekir.
Haksız Fiilin Varlığı
Manevi tazminat talebinde bulunabilmek için, öncelikle haksız fiilin varlığı gerekir. Haksız fiil, hukuka aykırı bir eylem veya işlem sonucunda başkasına zarar verilmesidir.
Haksız fiil, hem pozitif hukuk kurallarına aykırılık hem de ahlaki değerlere aykırılık teşkil eden bir eylem veya işlem olabilir.
Zararın Gerçekleşmesi
Manevi tazminat talebinde bulunabilmek için, zararın da gerçekleşmesi gerekir. Zarar, haksız fiil nedeniyle meydana gelen olumsuz sonuçtur.
Manevi tazminat, bedensel bütünlüğün ihlali, kişilik haklarının zedelenmesi veya yakınlarının ağır bedensel zarar görmesi veya ölümü gibi durumlarda ortaya çıkabilecek bir zarardır.
Zarar ile Haksız Fiil Arasında İlliyet Bağı
Manevi tazminat talebinde bulunabilmek için, zarar ile haksız fiil arasında illiyet bağı bulunması gerekir. İlliyet bağı, zararın haksız fiil nedeniyle meydana geldiğini gösteren nedensellik bağıdır.
İlliyet bağı, zarar görenin zarara uğraması için haksız fiilin yeterli ve gerekli olması anlamına gelir.
Manevi Tazminatın Miktarı
Manevi tazminatın miktarı, hakimin takdirine bağlıdır. Hakim, zarar görenin uğradığı manevi acının, elemin ve üzüntünün derecesini göz önünde bulundurarak manevi tazminat miktarını belirler.
Manevi tazminat miktarının belirlenmesinde, aşağıdaki faktörler dikkate alınabilir:
- Haksız fiilin niteliği ve ağırlığı
- Zararın niteliği ve ağırlığı
- Zararın meydana geldiği zaman ve yer
- Zararın giderilme olanakları
- Zararın zarar görenin ve yakınlarının sosyal ve ekonomik durumları
Manevi Tazminatın Zamanaşımı Süresi
Manevi tazminat davasında zamanaşımı süresi, TBK’nın 72. maddesine göre 2 yıldır. Zamanaşımı süresi, zarar görenin haksız fiil nedeniyle zararını ve tazminat talep etme hakkını öğrendiği tarihten itibaren başlar.
Manevi Tazminatın Dava Edilmesi
Manevi tazminat talebi, haksız fiil nedeniyle zarar gören tarafından, haksız fiili işleyen kişi veya kişiler aleyhine açılacak bir dava ile talep edilebilir.
Manevi tazminat davasında, zarar görenin, haksız fiilin varlığı, zararın gerçekleşmesi, zarar ile haksız fiil arasında illiyet bağı ve manevi tazminat talebinin miktarı