Haksız Fiilden Dolayı Tazminat
Haksız fiil, hukuka aykırı bir fiil sonucunda başkasına zarar verilmesidir. Haksız fiil sorumluluğu, bu zararı gidermek için faile bir tazminat ödeme yükümlülüğü getirmektedir.
Haksız Fiilin Unsurları
Haksız fiil sorumluluğunun doğması için aşağıdaki unsurların gerçekleşmesi gerekir:
- Fiil: Haksız fiil sorumluluğuna neden olan fiil, hukuka aykırı olmalıdır. Hukuka aykırılık, hukuk düzeninin yasakladığı veya emrettiği bir davranışın yapılmaması veya yapılmasıdır.
- Kusur: Haksız fiil failinin, zarar verici fiili gerçekleştirirken kusurlu olması gerekir. Kusur, failin zarar verici fiili gerçekleştirirken dikkat ve özen yükümlülüğünün ihlal edilmesidir.
- Zarar: Haksız fiil sonucunda, zarar görende maddi veya manevi bir zarar meydana gelmiş olmalıdır.
- İlişkinin Sebebi: Haksız fiil ile zarar arasında uygun nedensellik bağı bulunmalıdır.
Haksız Fiil Nedeniyle Tazminat Hakkı
Haksız fiil sonucunda zarar gören, zararı gidermek için faile tazminat davası açabilir. Tazminat davası, hukuk mahkemelerinde görülür.
Tazminat, zarar görenin uğradığı maddi ve manevi zararı karşılamak için ödenir. Maddi zarar, zarar görenin mal varlığında meydana gelen azalmayı ifade eder. Manevi zarar ise, zarar görenin kişilik haklarının ihlalinden dolayı duyduğu acı, elem, keder gibi duygusal zararları ifade eder.
Maddi Tazminat
Maddi tazminat, zarar görenin uğradığı maddi zararı karşılamak için ödenir. Maddi zarar, zarar görenin mal varlığında meydana gelen azalmayı ifade eder. Maddi zararın belirlenmesi için, zarar görenin uğradığı zararın miktarı ve bu zararın giderilmesi için gerekli olan tutar tespit edilir.
Maddi zararın unsurları şunlardır:
- Kişisel yaralanmalarda: Tedavi masrafları, geçici iş göremezlik tazminatı, sürekli iş göremezlik tazminatı, sakatlık indirimi, ölüm tazminatı.
- Malvarlığında meydana gelen zararlarda: Mülkiyet hakkının ihlali, haksız rekabet, haksız tutuklama, haksız hapis, haksız mal el koyma, haksız el atma, haksız yere yapılan masraflar.
Manevi Tazminat
Manevi tazminat, zarar görenin kişilik haklarının ihlalinden dolayı duyduğu acı, elem, keder gibi duygusal zararları karşılamak için ödenir. Manevi tazminat, zarar görenin zararının giderilmesi için yeterli ve makul bir miktarda olmalıdır.
Manevi tazminatın belirlenmesinde, zarar görenin uğradığı zararın niteliği, ağırlığı, zarar görenin yaşı, mesleği, sosyal durumu, kişilik özellikleri gibi hususlar dikkate alınır.
Tazminatın İndirilmesi
Zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya da artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise hakim, tazminatı indirebilir veya tamamen kaldırabilir.
Tazminatın Zamanaşımı
Haksız fiil nedeniyle tazminat davası, haksız fiilin meydana geldiği tarihten itibaren 2 yıl içinde açılmalıdır. Ancak, zarar görenin kusuru bulunmadığı takdirde, bu süre 10 yıla kadar uzayabilir.
Haksız Fiilden Dolayı Tazminat Davalarında Dava Süresi
Haksız fiil nedeniyle tazminat davası, haksız fiilin meydana geldiği tarihten itibaren 2 yıl içinde açılmalıdır. Bu süre, hak düşürücü süredir. Bu sürenin geçirilmesi halinde, tazminat davası açılamaz.
Ancak, zarar görenin kusuru bulunmadığı takdirde, bu süre 10 yıla kadar uzayabilir. Bu süre, hak düşürücü süre değildir. Bu sürenin geçirilmesi halinde, tazminat davası açılabilir ancak hakim, zarar görenin kusuru nedeniyle tazminatı indirebilir veya tamamen kaldırabilir.
Haksız Fiilden Dolayı Tazminat Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Haksız fiil nedeniyle tazminat davası, asliye hukuk mahkemelerinde görülür.
Davanın açılacağı yer mahkemesi, haksız fiilin meydana geldiği yer mahkemesidir. Ancak, zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir