Hamile İşten Ayrılma Tazminat Hakkı
Türkiye’de, İş Kanunu’na göre, işçinin işverene karşı belirli bir süre ve ücret karşılığı çalışmasına dayanan iş sözleşmesi, tarafların anlaşmasıyla veya kanuna aykırı olmamak kaydıyla, her zaman feshedilebilir. İş sözleşmesinin işçi tarafından feshedilmesi, istifa olarak değerlendirilir.
Hamilelik veya doğum, işçinin iş sözleşmesini feshetmesi için geçerli bir neden olarak kabul edilmez. Bu nedenle, hamile veya doğum yapmış kadın işçiler, iş sözleşmelerini kendi istekleri ile feshederlerse, kıdem tazminatı alma hakkına sahip olmazlar.
Ancak, hamile veya doğum yapmış kadın işçilerin, işveren tarafından iş sözleşmelerinin haksız bir şekilde feshedilmesi halinde, kıdem tazminatı alma hakkı bulunmaktadır.
Hamile veya Doğum Yapmış Kadın İşçilerin İşverene Karşı Hak ve Yükümlülükleri
Hamile veya doğum yapmış kadın işçilerin, işverene karşı aşağıdaki hak ve yükümlülükleri bulunmaktadır:
- İşe devam etme: Hamilelik süresince ve doğumdan sonra 6 haftalık süre içinde, kadın işçinin işe devam etmesi zorunludur.
- Doğum izni: Doğumdan sonra 8 haftalık süre içinde, kadın işçiye doğum izni verilir. Bu süre, doktor raporu ile uzatılabilir.
- Ücretli izin: Doğum izni süresince, kadın işçiye ücreti tam olarak ödenir.
- Ücretli süt izni: Doğumdan sonra, çocuğun 1 yaşına kadar, kadın işçiye haftada 2 gün süt izni verilir. Bu süre, işçinin talebi halinde, 1’er saatlik günlük izinlere bölünebilir.
- Gebe ve doğum izinlerine ilişkin ücretler: Doğum izni süresince ve süt izni süresince kadın işçiye ödenen ücretler, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmaktadır.
Hamile veya Doğum Yapmış Kadın İşçilerin İşveren Tarafından İşten Çıkarılması
İşveren, hamile veya doğum yapmış kadın işçileri, iş sözleşmesinin sona ermesi haricinde, aşağıdaki nedenlerle işten çıkaramaz:
- Hamilelik veya doğum nedeniyle: İşveren, hamilelik veya doğum nedeniyle kadın işçiyi işten çıkaramaz.
- Gebe ve doğum izinlerini kullanması nedeniyle: İşveren, kadın işçinin gebe ve doğum izinlerini kullanması nedeniyle işten çıkaramaz.
- İş sağlığı ve güvenliği nedeniyle: İşveren, hamilelik veya doğum nedeniyle kadın işçinin iş sağlığı ve güvenliği açısından tehlikeye maruz kalması halinde, bu işçiyi işten çıkarabilir. Ancak, işverenin bu durumda, işçinin başka bir iş yerindeki işiyle eşdeğer bir iş bulmak ve işçinin bu iş için gerekli eğitimi almasını sağlamak zorundadır.
Hamile veya Doğum Yapmış Kadın İşçilerin İşveren Tarafından İşten Çıkarılması Halinde Yapılması Gerekenler
Hamile veya doğum yapmış kadın işçiler, işveren tarafından işten çıkarılmaları halinde, aşağıdaki adımları takip edebilirler:
- İşten çıkarıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde arabulucuya başvurarak işe iadesini isteyebilir.
- Arabulucuda anlaşma sağlanamadığı takdirde, 15 gün içinde iş mahkemesinde işe iade davası açabilir.
İşe iade davasında, mahkeme, işçinin iş sözleşmesinin haksız bir şekilde feshedildiğini tespit ederse, işçiyi işe iadesine hükmeder. Ayrıca, işçinin işe iade edilmediği süre için, işçiye en çok 4 aya kadar ücret tutarında tazminat ödenmesine karar verebilir.
Hamile veya Doğum Yapmış Kadın İşçilerin Kıdem Tazminatı Hakkı
Hamile veya doğum yapmış kadın işçilerin, iş sözleşmelerinin kendi istekleri ile feshedilmesi halinde, kıdem tazminatı alma hakkı bulunmamaktadır. Ancak, işveren tarafından haksız bir şekilde işten çıkarılmaları halinde, kıdem tazminatı alma hakları bulunmaktadır.
İşe iade davasında, işçinin iş sözleşmesinin haksız bir şekilde feshedildiğini tespit eden mahkeme, işçiye en çok 4 aya kadar ücret tutarında tazminat ödenmesine karar verebilir. Bu tazminat, kıdem tazminatı yerine geçmektedir.
Sonuç
Hamile veya doğum yapmış kadın işçilerin, işverene karşı bazı hak ve yükümlülükleri bulunmaktadır. Bu hak ve yükümlülükleri yerine getiren kadın işçiler, işveren tarafından haksız bir şekilde işten çıkarılmaları halinde, kıdem tazminatı alma hakkına sahip olmaktadırlar.