Özel Hizmet Tazminatı Nedir?
Özel hizmet tazminatı, kamu görevlilerinin yaptığı işin niteliğini, önemini ve güçlüğünü dikkate alarak, bu görevlere ait kadro ve görev unvanlarına göre belirlenen bir tazminat türüdür. Bu tazminat, kamu görevlilerinin aylık maaşlarına ek olarak ödenir.
Özel hizmet tazminatı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 152. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, “Devlet memurlarının aylıkları, hizmet sınıfları, görev unvan ve dereceleri, kıdemleri ve derece yükselmelerinde dikkate alınan hizmet süreleri ile bir üst dereceye yükselmiş olmaları gibi unsurlar göz önünde bulundurularak tespit edilir. Aylıklar, derece ve kademe göstergeleri ile ek göstergelerin aylık katsayısıyla çarpılmasıyla hesaplanır.”
Özel hizmet tazminatının ödenebilmesi için, kamu görevlisinin ilgili kadro ve görev unvanına atanmış olması ve bu görevde fiilen çalışıyor olması gerekir. Ayrıca, özel hizmet tazminatının ödeneceği kadro ve görev unvanları, ilgili Bakanlıklar veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenir.
Özel Hizmet Tazminatının Türleri
Özel hizmet tazminatı, iki ana başlıkta incelenebilir:
- Normal özel hizmet tazminatı: Bu tazminat, kamu görevlilerinin yaptıkları işin niteliğini, önemini ve güçlüğünü dikkate alarak ödenir. Normal özel hizmet tazminatının oranı, her yıl Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar” ile belirlenir.
- Ek özel hizmet tazminatı: Bu tazminat, bazı özel görevlerde çalışan kamu görevlilerine ödenir. Ek özel hizmet tazminatının oranı, ilgili Bakanlıklar veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenir.
Normal Özel Hizmet Tazminatı
Normal özel hizmet tazminatı, aşağıdaki durumlarda ödenir:
- Görev unvanına bağlı olarak: Bazı görev unvanları, normal özel hizmet tazminatı ödenmesini gerektirir. Örneğin, doktor, öğretmen, mühendis, avukat gibi mesleklere ait kadrolarda görev yapan kamu görevlilerine normal özel hizmet tazminatı ödenir.
- Görev mahalline bağlı olarak: Bazı görev mahallerinde çalışmak, normal özel hizmet tazminatı ödenmesini gerektirir. Örneğin, arazi, şantiye, inşaat gibi açık çalışma mahallerinde görev yapan kamu görevlilerine normal özel hizmet tazminatı ödenir.
Ek Özel Hizmet Tazminatı
Ek özel hizmet tazminatı, aşağıdaki durumlarda ödenir:
- Görev unvanına bağlı olarak: Bazı görev unvanları, ek özel hizmet tazminatı ödenmesini gerektirir. Örneğin, polis, jandarma, gümrük muhafaza memuru gibi mesleklere ait kadrolarda görev yapan kamu görevlilerine ek özel hizmet tazminatı ödenir.
- Görev mahalline bağlı olarak: Bazı görev mahallerinde çalışmak, ek özel hizmet tazminatı ödenmesini gerektirir. Örneğin, terörle mücadele bölgesinde görev yapan kamu görevlilerine ek özel hizmet tazminatı ödenir.
Özel Hizmet Tazminatının Hesaplanması
Özel hizmet tazminatının hesaplanmasında, aşağıdaki formül kullanılır:
Özel hizmet tazminatı = (Özel hizmet tazminatı oranı * Aylık katsayısı * Ek gösterge)
Örneğin, 2023 yılı için normal özel hizmet tazminatı oranı %100 olarak belirlenmiştir. Bu durumda, 4/1 derecesinde 1/4 kademede bulunan bir öğretmenin normal özel hizmet tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Özel hizmet tazminatı = (%100 * 0,145 * 2200)
= 289 TL
Ek özel hizmet tazminatının hesaplanmasında, yukarıdaki formül kullanılırken, özel hizmet tazminatı oranı ilgili Bakanlıklar veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenir.
Özel Hizmet Tazminatı Ödeme Süresi
Özel hizmet tazminatı, her ay, ilgili kamu kurumu tarafından ödenir. Ödeme, aylık maaşlarla birlikte yapılır.
Özel Hizmet Tazminatı Kesilme Durumları
Özel hizmet tazminatı, aşağıdaki durumlarda kesilir:
- Kamu görevlisinin ilgili kadro ve görev unvanından ayrılması: Örneğin, bir öğretmenin başka bir kuruma atanması veya emekli olması durumunda, özel hizmet tazminatı kesilir.
- Kamu görevlisinin ilgili görevde fiilen çalışmaması:özel