İhbar Tazminatı Nedir?
İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshinde, tarafların kanuni bildirim sürelerine uymaması halinde karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır. İhbar tazminatı, işçi ve işverene bir anlamda “uyarıcı” bir unsurdur. İşçi ve işveren, iş sözleşmesini feshedecekleri zaman, karşı tarafın mağdur olmaması için önceden haber vermelidir. Bu sayede, karşı taraf yeni bir iş aramaya başlayabilir veya iş planlarını buna göre düzenleyebilir.
İhbar Tazminatının Şartları
İhbar tazminatına hak kazanmak için, aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- İş sözleşmesinin belirsiz süreli olması gerekir.
- İş sözleşmesinin feshi, işçi veya işveren tarafından gerçekleştirilmiş olabilir.
- İş sözleşmesinin feshi, işveren tarafından haklı bir nedene dayanmıyorsa veya işçi tarafından geçerli bir nedene dayanmıyorsa.
İhbar Süreleri
4857 sayılı İş Kanunu’na göre, ihbar süreleri aşağıdaki gibidir:
- İşçi için:
- 6 aydan az kıdemi olan işçi için, 2 hafta
- 1,5 yıldan az kıdemi olan işçi için, 4 hafta
- 3 yıldan az kıdemi olan işçi için, 6 hafta
- 3 yıldan fazla kıdemi olan işçi için, 8 hafta
- İşveren için:
- 6 aydan az kıdemi olan işçi için, 2 hafta
- 1,5 yıldan az kıdemi olan işçi için, 4 hafta
- 3 yıldan az kıdemi olan işçi için, 6 hafta
- 3 yıldan fazla kıdemi olan işçi için, 8 hafta
İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İhbar tazminatı, işçinin fesih tarihindeki giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Giydirilmiş brüt ücret, işçinin maaşı, kıdem tazminatı, yemek yardımı, yol yardımı gibi sosyal hakların toplamıdır.
İhbar tazminatı hesaplama formülü şu şekildedir:
İhbar tazminatı = Giydirilmiş brüt ücret * İhbar süresi
Örneğin, bir işçinin fesih tarihindeki giydirilmiş brüt ücreti 5.000 TL ise, 1,5 yıllık kıdemi olduğu için ihbar tazminatı hakkı vardır. Bu işçinin ihbar tazminatı 4 haftalık ücretine denk gelen 10.000 TL’dir.
İhbar Tazminatı Nasıl Alınır?
İşçi, ihbar tazminatını işvereninden talep edebilir. İhbar tazminatı talebi, noter aracılığıyla veya işverene yazılı olarak yapılır.
İşveren, ihbar tazminatını işçiye ödemezse, işçi İŞKUR’a ihbar tazminatı başvurusunda bulunabilir. İŞKUR, işçinin başvurusunu değerlendirdikten sonra, ihbar tazminatı ödenmediğine karar verirse, işverene ihbar tazminatını ödemesi için bir ihtar gönderir. İşveren, bu ihtarı da aldırış etmezse, işçi İŞKUR’dan ihbar tazminatını tahsil edebilir.
İhbar Tazminatı Davaları
İşveren, işçinin ihbar tazminatını ödemediği durumlarda, işçi dava açabilir. İş mahkemesi, işçinin haklı olduğunu tespit ederse, işverene ihbar tazminatını ödemesi için karar verir.
İhbar Tazminatı Davalarında Süre
İşçi, ihbar tazminatı alacağının farkına vardığı tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açmalıdır. Bu süre hak düşürücü süredir. Bu süreyi kaçıran işçi, ihbar tazminatını alamaz.
Sonuç olarak, ihbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshinde, tarafların kanuni bildirim sürelerine uymaması halinde karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır. İhbar tazminatı, işçi ve işverene bir anlamda “uyarıcı” bir unsurdur. İşçi ve işveren, iş sözleşmesini feshedecekleri zaman, karşı tarafın mağdur olmaması için önceden haber vermelidir. Bu sayede, karşı taraf yeni bir iş aramaya başlayabilir veya iş planlarını buna göre düzenleyebilir.