İki Dirhem Bir Çekirdek
İki dirhem bir çekirdek, Türkçede “çok az, önemsiz, değersiz” anlamlarına gelen bir deyimdir. Bu deyimin kökeni hakkında farklı görüşler olmakla birlikte, en yaygın görüş, bu deyimin eskiden kullanılan bir ölçü birimine dayanmasıdır.
Eskiden, Osmanlı döneminde, ağırlık birimi olarak dirhem kullanılmaktaydı. Bir dirhem, yaklaşık olarak 3,2 gramdır. Bir çekirdek ise, bir meyvenin veya bitkinin içindeki tohumu ifade eder. Bu durumda, iki dirhem bir çekirdek, yaklaşık olarak 6,4 gramlık bir miktar anlamına gelir.
Bu deyimin ortaya çıkışı hakkındaki yaygın görüşe göre, eskiden tüccarlar, az miktarda bir malın satışını kolaylaştırmak için, bu malın ağırlığını iki dirhem bir çekirdek olarak belirtirlermiş. Bu durum, malın çok az miktarda olduğunu ve değerinin de düşük olduğunu ifade edermiş.
Bu deyim, günümüzde de sıklıkla kullanılmaktadır. Örneğin, “Bu işten iki dirhem bir çekirdek kazanç elde edemedik.” cümlesinde, bu deyim, yapılan işten çok az bir kazanç elde edildiğini ifade etmek için kullanılmıştır.
İki Dirhem Bir Çekirdek Deyiminin Hikâyesi
İki dirhem bir çekirdek deyimin bir de hikâyesi vardır. Bu hikâyeye göre, eskiden çok küfürbaz bir adam yaşarmış. Zamanla, kendisine yakıştırılan küfürbazlık şöhretine tahammül edemez olmuş. Soluğu bir tekkede almış ve durumu tekkenin şeyhine anlatıp sırf bu huyundan vazgeçmek için dervişliğe soyunmaya geldiğini söylemiş.
Şeyh, adamın küfürbazlığını bırakmak için ciddi bir karar aldığını anlamış ve ona bir test uygulamış. Şeyh, adama bir avuç çekirdek vermiş ve bunları bir gün içinde bitirmesini söylemiş. Adam, çekirdekleri tek tek yemiş ve bir gün içinde bitirmeyi başarmış.
Ertesi gün, şeyh adama tekrar bir avuç çekirdek vermiş ve bunları bir gün içinde bitirmesini söylemiş. Adam, önceki gün çekirdekleri tek tek yediği için bu sefer çekirdekleri ikişer üçer yemiş ve yine bir gün içinde bitirmeyi başarmış.
Bu şekilde, adamın küfürbazlığı da azalmaya başlamış. Üçüncü gün, şeyh adama tekrar bir avuç çekirdek vermiş ve bunları bir gün içinde bitirmesini söylemiş. Adam, bu sefer çekirdekleri üçer beşer yemiş ve yine bir gün içinde bitirmeyi başarmış.
Dördüncü gün, şeyh adama tekrar bir avuç çekirdek vermiş ve bunları bir gün içinde bitirmesini söylemiş. Adam, bu sefer çekirdekleri dörde beşe yemiş ve yine bir gün içinde bitirmeyi başarmış.
Bu şekilde, adamın küfürbazlığı giderek azalmaya başlamış ve sonunda tamamen ortadan kalkmış. Adam, tekkenin şeyhine teşekkür etmiş ve dervişlikten ayrılarak normal hayatına dönmüş.
Bu hikâyeden sonra, “iki dirhem bir çekirdek” deyimi, çok az, önemsiz, değersiz anlamına gelmeye başlamış.
İki Dirhem Bir Çekirdek Deyiminin Kullanım Alanları
İki dirhem bir çekirdek deyimi, günlük konuşma dilinde ve yazı dilinde sıklıkla kullanılmaktadır. Bu deyim, genellikle şu durumlarda kullanılır:
- Bir şeyin çok az miktarda olduğunu ifade etmek için kullanılır. Örneğin, “Bu işten iki dirhem bir çekirdek kazanç elde edemedik.” cümlesinde, bu deyim, yapılan işten çok az bir kazanç elde edildiğini ifade etmek için kullanılmıştır.
- Bir şeyin önemsiz veya değersiz olduğunu ifade etmek için kullanılır. Örneğin, “Bu konuşmalar iki dirhem bir çekirdek etmez.” cümlesinde, bu deyim, yapılan konuşmaların önemsiz veya değersiz olduğunu ifade etmek için kullanılmıştır.
- Bir şeyin çok az olduğunu ve yeterli olmadığını ifade etmek için kullanılır. Örneğin, “Bu para iki dirhem bir çekirdek etmez.” cümlesinde, bu deyim, bu paranın çok az olduğunu ve yeterli olmadığını ifade etmek için kullanılmıştır.
İki Dirhem Bir Çekirdek Deyiminin Örnek Cümleleri
- Bu işten iki dirhem bir çekirdek kazanç elde edemedik.
- Bu konuşmalar iki dirhem bir çekirdek etmez.
- Bu para iki dirhem bir çekirdek etmez.
- Bu hediye iki dirhem bir çekirdek etmez.
- Bu yemek iki dirhem bir çekirdek