İş Kanunu Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, işçiye işveren tarafından ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin iş yerindeki kıdemini, yani işyerinde çalıştığı süreyi ifade eder. Kıdem tazminatı, işçinin iş yerindeki kıdemine karşılık olarak ödenen bir tazminat olduğu için, işçinin iş yerindeki emeğini ve katkısını da ifade eder.
Kıdem Tazminatının Hukuki Dayanağı
Kıdem tazminatı, Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenle feshedilmesi durumunda, işçiye kıdem tazminatı ödenir. İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi durumunda da kıdem tazminatı ödenebilir.
Kıdem tazminatı, işçinin iş yerindeki kıdemine göre hesaplanır. İşçinin iş yerindeki her tam yıl için 30 günlük brüt ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
Kıdem Tazminatı Hakkına Hak Kazanma Şartları
Kıdem tazminatı hakkına hak kazanmak için işçinin aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- İş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi
- İşçinin iş yerinde en az bir yıl çalışmış olması
Kıdem tazminatı hakkına hak kazanmak için işçinin iş yerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. İşçinin iş yerindeki kıdemi, fiilen çalıştığı süreye göre belirlenir. İşçinin işyerinde ücretsiz izinli olduğu süreler, kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz.
Kıdem Tazminatı Hakkına Hak Kazandıran İş Sözleşmesinin Feshi Nedenleri
Kıdem tazminatı hakkına hak kazandıran iş sözleşmesinin feshi nedenleri şunlardır:
- İşverenin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi
- İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi
- İşçinin emekli olması
- İşçinin ölümü
- İşyerinin kapanması
İşverenin Haklı Nedenle İş Sözleşmesini Feshi
İşverenin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, işçiye kıdem tazminatı ödenir. İşverenin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi için, iş sözleşmesinde belirtilen haklı nedenlere dayanması gerekir.
İş sözleşmesinde belirtilen haklı nedenler şunlardır:
- İşçinin iş sözleşmenin esaslı unsurlarını ihlali
- İşçinin işverene veya işyerine zarar vermesi
- İşçinin işvereni zor durumda bırakacak davranışlarda bulunması
İşçinin Haklı Nedenle İş Sözleşmesini Feshi
İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, işçiye kıdem tazminatı ödenir. İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi için, iş sözleşmesinde belirtilen haklı nedenlere dayanması gerekir.
İş sözleşmesinde belirtilen haklı nedenler şunlardır:
- İşverenin iş sözleşmesinin esaslı unsurlarını ihlali
- İşverenin işçiye veya yakınlarına karşı kötü muamelede bulunması
- İşverenin işçinin ücretini veya diğer haklarını ödememesi
- İşverenin işçiyi ölümüne veya sakatlığına neden olacak şekilde tehlikeli veya sağlıksız bir çalışma ortamına maruz bırakması
İşçinin Emekli Olması
İşçinin emekli olması durumunda, işçiye kıdem tazminatı ödenir. Ancak, işçinin emekli olmasından önce iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenle feshedilmesi durumunda, işçiye kıdem tazminatı ödenmez.
İşçinin Ölümü
İşçinin ölümü durumunda, işçinin hak sahiplerine kıdem tazminatı ödenir. İşçinin hak sahipleri, işçinin eşi, çocukları ve anne babasıdır.
İşyerinin Kapanması
İşyerinin kapanması durumunda, işyerinde çalışan işçilere kıdem tazminatı ödenir. İşyerinin kapanması nedeniyle işçilerin iş sözleşmelerinin feshedilmesi durumunda, işçilere kıdem tazminatı ödenir.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin iş yerindeki kıdemine göre hesaplanır. İşçinin iş yerindeki her tam yıl için 30