İş Kanununda İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İhbar tazminatı, işveren veya işçinin iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın feshetmesi durumunda, karşı tarafa ödenmesi gereken bir tazminat türüdür. İhbar tazminatı, işçinin kıdemine göre belirlenen bir süreye ilişkin ücreti kapsar.
İhbar Tazminatına Hak Kazanma Şartları
İhbar tazminatına hak kazanmak için, iş sözleşmesinin haklı bir neden olmaksızın feshi gerekir. İş sözleşmesinin haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi, işveren veya işçinin fesih için geçerli bir nedene sahip olmaması durumudur.
İş sözleşmesinin haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi halleri, İş Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, iş sözleşmesinin haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi halleri şunlardır:
- İşverenin işçinin kişiliğine yönelik saldırıda bulunması,
- İşverenin işçiye karşı ailevi durumu veya toplumsal konumu nedeniyle ayrımcılık yapması,
- İşverenin işçiye karşı cinsel tacizde bulunması,
- İşverenin işçiye karşı mobbing uygulaması,
- İşçinin haklı bir nedene dayanarak iş sözleşmesini feshetmesi.
İhbar Süreleri
İhbar tazminatı, işçinin kıdemine göre belirlenen bir süreye ilişkin ücreti kapsar. İş Kanunu’nun 17. maddesinde düzenlenen ihbar süreleri şu şekildedir:
- İşi altı aya kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
- İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
- İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
- İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, iş sözleşmesi feshedilmiş sayılır.
İhbar Tazminatı Hesaplanması
İhbar tazminatı, işçinin kıdemine göre belirlenen ihbar süresine ilişkin ücreti kapsar. İhbar tazminatının hesaplanmasında, işçinin son brüt ücreti esas alınır. İşçinin son brüt ücretine, işçiye sağlanan para ve parayla ölçülmesi mümkün olan menfaatler de dahil edilir. Bu menfaatler, yemek yardımı, yol yardımı, çocuk yardımı, aile yardımı, ikramiye, prim vb. gibi ödemelerdir.
İhbar tazminatı, ihbar süresine ilişkin gün sayısı ile işçinin son brüt ücretinin günlük miktarının çarpılmasıyla hesaplanır. İhbar süresi, hafta olarak belirlenmiştir. Ancak ihbar tazminatı hesaplanırken, haftalar 7 gün olarak kabul edilir.
Örneğin, 3 yıl 6 ay çalışmış bir işçinin ihbar tazminatı hesaplanırken şu şekilde yapılır:
- İhbar süresi: 3 yıl + 6 ay = 3.5 yıl
- İhbar süresi, hafta olarak: 3.5 yıl * 52 hafta/yıl = 182 hafta
- İhbar süresi, gün olarak: 182 hafta * 7 gün/hafta = 1274 gün
- İşçinin son brüt ücreti: 10.000 TL
Bu durumda, işçinin ihbar tazminatı 1274 gün * 10.000 TL/gün = 1.274.000 TL olarak hesaplanır.
İhbar Tazminatı Ödenmeyen Durumlarda Dava Açma Hakkı
İşveren tarafından ihbar tazminatı ödenmemesi durumunda, işçi bu tazminatın ödenmesi için dava açabilir. İhbar tazminatı davaları, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde açılabilir.
İhbar Tazminatı Davalarında Dikkat Edilmesi Gerekenler
İhbar tazminatı davalarında, işçinin ihbar tazminatına hak kazandığına dair kanıtları sunması gerekir. Bu kanıtlar, iş sözleşmesinin feshi, ihbar süresinin belirlenmesi, işçinin son brüt ücreti vb. gibi belgeler olabilir.
İhbar tazminatı davalarında, işçinin davayı kazanması durumunda, işçiye ihbar tazminatının yanı sıra, faiz