İş Tazminatı Nedir?
İş tazminatı, iş sözleşmesinin feshi durumunda işçiye ödenen maddi bir bedeldir. İş tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin feshinden dolayı uğradığı maddi kayıpları karşılamayı amaçlar.
İş Tazminat Türleri
İş tazminatları, feshin nedenine göre ikiye ayrılır:
- Haklı nedenle fesihte iş tazminatı: İşverenin iş sözleşmesini haklı bir nedenle feshetmesi durumunda, işçiye iş tazminatı ödenmez.
- Haklı olmayan nedenle fesihte iş tazminatı: İşverenin iş sözleşmesini haklı olmayan bir nedenle feshetmesi durumunda, işçiye iş tazminatı ödenir.
Haklı Nedenle Fesih
İşveren, işçinin iş sözleşmesini aşağıdaki nedenlerden bir veya birkaçını gerekçe göstererek haklı nedenle feshedebilir:
- İşçinin işyerinde, işverenin güvenini kötüye düşürecek bir davranışta bulunması.
- İşçinin işyerinde, işverenin talimatlarına veya işyerindeki kurallara aykırı davranması.
- İşçinin işyerinde, işverenin zararına olacak bir eylemde bulunması.
- İşçinin işyerinde, işverenin tüzel kişiliğini karalayacak bir eylemde bulunması.
- İşçinin işyerinde, işverenin tüzel kişiliğini zarara uğratacak bir eylemde bulunması.
- İşçinin işyerinde, işverenin tüzel kişiliğini tehlikeye düşürecek bir eylemde bulunması.
Haklı Olmayan Nedenle Fesih
İşveren, işçinin iş sözleşmesini aşağıdaki nedenlerden bir veya birkaçını gerekçe göstererek haklı olmayan bir nedenle feshedebilir:
- İşçinin işyerinde, işverenin güvenini kötüye düşürecek bir davranışta bulunmaması.
- İşçinin işyerinde, işverenin talimatlarına veya işyerindeki kurallara aykırı davranmaması.
- İşçinin işyerinde, işverenin zararına olacak bir eylemde bulunmaması.
- İşçinin işyerinde, işverenin tüzel kişiliğini karalayacak bir eylemde bulunmaması.
- İşçinin işyerinde, işverenin tüzel kişiliğini zarara uğratacak bir eylemde bulunmaması.
- İşçinin işyerinde, işverenin tüzel kişiliğini tehlikeye düşürecek bir eylemde bulunmaması.
İşe İade Davası
İşveren tarafından haklı olmayan bir nedenle işten çıkarılan işçi, işe iade davası açabilir. İşe iade davasında, mahkeme feshin geçerli bir nedene dayanıp dayanmadığını değerlendirir. Feshin geçerli bir nedene dayanmadığının tespit edilmesi durumunda, işçinin işe iadesi kararlaştırılır.
İşe iade davasında işçinin işe iadesi kabul edilirse, işveren işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşveren işçiyi bir ay içinde işe başlatmazsa, işçiye en az dört ay en fazla sekiz aylık ücreti tutarında işe başlatmama tazminatı ödemek zorundadır.
İşe Başlatmama Tazminatı
İşe iade davası sonucunda işe iadesi kabul edilen işçinin, işveren tarafından bir ay içinde işe başlatılmaması durumunda ödenecek tazminattır. İşe başlatmama tazminatının miktarı, işçinin kıdemi esas alınarak hesaplanır.
İşe başlatmama tazminatının miktarı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
İşe başlatmama tazminatı = (İşçinin kıdemi / 6) * İşçinin son brüt ücreti
Örneğin, işçinin kıdemi 5 yıl ise ve son brüt ücreti 10.000 TL ise, işe başlatmama tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
İşe başlatmama tazminatı = (5 / 6) * 10.000 TL = 8.333,33 TL
İşe Başlatmama Tazminatına İlişkin Diğer Hususlar
- İşe başlatmama tazminatı, vergiden muaftır.
- İşe başlatmama tazminatı, yalnızca işe iade davası sonucunda işçinin işe başlatılmaması durumunda ödenir.
- İşveren işçiyi işe başlatır ancak işçi işe başlamazsa, işçiye işe başlatmama tazminatı ödenmez.
İş Kazası Tazminatı
İş kazası, işçinin işyerinde