İş Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İş tazminatı, iş sözleşmesinin belirli veya belirsiz süreli olarak sona ermesi durumunda işçiye ödenen bir ücrettir. İş tazminatı, işçinin kıdem süresine, fesih sebebine ve işçinin aldığı ücrete göre değişiklik gösterir.
İş Tazminatı Türleri
İş tazminatı, iki ana başlıkta incelenebilir:
- Kıdem tazminatı: İş sözleşmesinin belirli veya belirsiz süreli olarak sona ermesi durumunda, işçinin çalıştığı her tam yıl için 30 günlük ücreti tutarında ödenen tazminattır. İşçi, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren en geç 1 yıl içinde, işverene başvurarak kıdem tazminatının ödenmesini talep edebilir.
- İhbar tazminatı: İş sözleşmesinin belirli veya belirsiz süreli olarak sona ermesi durumunda, işverenin işçiyi fesih tarihinden en az 30 gün önce haberdar etmesi gerekir. İşveren, bu süreyi ihlal ederse, işçiye 30 günlük ücreti tutarında ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatının hesaplanmasında aşağıdaki unsurlar dikkate alınır:
- İşçinin kıdem süresi: İşçinin işyerinde çalıştığı süre, kıdem süresini oluşturur. Kıdem süresi, işçinin iş sözleşmesinin fesih tarihindeki kıdem süresine göre hesaplanır.
- İşçinin aldığı ücret: İşçinin kıdem tazminatı, aldığı ücrete göre hesaplanır. İşçinin aldığı ücret, brüt ücrettir.
- İşçinin işe giriş tarihi: İşçinin işe giriş tarihi, kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınan bir unsurdur. İşçinin işe giriş tarihi, iş sözleşmesinin imzalandığı tarihtir.
Kıdem tazminatı, aşağıdaki formülle hesaplanır:
Kıdem tazminatı = Çalışılan yıl sayısı * 30 * Aylık ücret
Örneğin, bir işçinin işyerinde 10 yıl çalıştığını ve aldığı aylık ücretin 5.000 TL olduğunu varsayalım. Bu işçinin kıdem tazminatı aşağıdaki gibi hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 10 * 30 * 5.000
Kıdem tazminatı = 1.500.000 TL
İhbar Tazminatının Hesaplanması
İhbar tazminatının hesaplanmasında aşağıdaki unsurlar dikkate alınır:
- İşçinin aldığı ücret: İşçinin ihbar tazminatı, aldığı ücrete göre hesaplanır. İşçinin aldığı ücret, brüt ücrettir.
- İşçinin işe giriş tarihi: İşçinin işe giriş tarihi, ihbar tazminatının hesaplanmasında dikkate alınan bir unsurdur. İşçinin işe giriş tarihi, iş sözleşmesinin imzalandığı tarihtir.
İhbar tazminatı, aşağıdaki formülle hesaplanır:
İhbar tazminatı = Alınan aylık ücret * Fesih tarihindeki kıdem süresi
Örneğin, bir işçinin aldığı aylık ücretin 5.000 TL olduğunu ve işyerinde 3 yıl çalıştığını varsayalım. Bu işçinin ihbar tazminatı aşağıdaki gibi hesaplanır:
İhbar tazminatı = 5.000 * 3
İhbar tazminatı = 15.000 TL
İş Tazminatının Ödenmesi
İş tazminatı, işveren tarafından işçiye ödenir. İşveren, işçiye kıdem tazminatı ve ihbar tazminatını, iş sözleşmesinin fesih tarihinden itibaren en geç 1 ay içinde ödemek zorundadır. İşveren, bu süreyi ihlal ederse, işçiye yasal faiz ödemek zorundadır.
İş Tazminatı Davaları
İşveren, işçiye kıdem tazminatı ve ihbar tazminatını ödemezse, işçi iş mahkemesinde dava açabilir. İş mahkemesi, işçinin haklılığını tespit ederse, işvereni işçiye tazminatı ödemeye mahkum eder.
İş Tazminatının Mahsup Edilmesi
İşveren, işçinin iş sözleşmesini fesih ederken, işçinin işverene karşı olan borçlarının varlığını iddia edebilir. Bu durumda, işveren, işçinin taz