İş yerinden kendin çıkarsan tazminat alabilir misin?
Bu sorunun cevabı, iş yerinden ayrılmanın nedenine göre değişmektedir. Kural olarak, iş yerinden kendi isteğiyle ayrılan (istifa eden) işçinin kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Ancak, haklı bir nedenle istifa eden işçi kıdem tazminatı alabilir.
Kıdem tazminatı, iş yerinden kendi isteğiyle ayrılmayan işçinin, işverene hizmet ettiği her yıl için en az bir aylık ücreti tutarında ödenmesi gereken bir tazminattır. Kıdem tazminatı, iş yerindeki kıdeme, işçinin brüt ücretine ve fesih şekline göre hesaplanmaktadır.
İş yerinden kendi isteğiyle ayrılan (istifa eden) işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için, istifasının haklı bir nedene dayanması gerekmektedir. Haklı fesih nedenleri, iş hukukunda özel olarak düzenlenmiştir. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:
- İşçinin ücretinin kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak ödenmemesi veya eksik ödenmesi
- İşverenin işçinin kişilik haklarını ihlal etmesi
- İşverenin işçinin sağlığını veya hayatını tehlikeye atması
- İşverenin işçiyi mobbinge maruz bırakması
- İşverenin işçiyi sendikal faaliyetleri nedeniyle işten çıkarması
İşçinin istifasının haklı bir nedene dayandığını ispat etmesi gerekmektedir. Bu ispat, işçinin işverene karşı açacağı bir dava ile yapılabilir. İşçinin dava açması halinde, mahkeme öncelikle işçinin istifasının haklı bir nedene dayanıp dayanmadığını değerlendirecektir. Mahkeme, işçinin iddialarını ispatladığını kabul ederse, işçiye kıdem tazminatı ödenmesine karar verecektir.
İşçinin istifasının haklı bir nedene dayanmaması halinde, işçi kıdem tazminatı alamayacaktır. Bu durumda, işçinin işverene ihbar tazminatı ödemesi gerekebilir. İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin bildirim süresine uymaksızın feshedilmesi halinde, işçinin işverene ödemesi gereken bir tazminattır. İhbar tazminatı, işçinin brüt ücretine ve fesih şekline göre hesaplanmaktadır.
İş yerinden kendi isteğiyle ayrılan işçinin, kıdem tazminatı alabilmek için dikkat etmesi gereken bazı hususlar şunlardır:
- İşçinin istifasının haklı bir nedene dayandığını ispat etmesi gerekmektedir.
- İşçinin istifasını yazılı olarak işverene bildirmesi gerekmektedir.
- İşçinin istifasının işverene tebliğ edildiği tarihten itibaren en geç 10 gün içinde kıdem tazminatı talebinde bulunması gerekmektedir.
İş yerinden kendi isteğiyle ayrılmak isteyen işçilerin, kıdem tazminatı alıp alamayacaklarını dikkatlice incelemeleri gerekmektedir. İşçinin kıdem tazminatı alabilmek için, istifasının haklı bir nedene dayanması ve istifasını yazılı olarak işverene bildirmesi gerekmektedir.
İş yerinden kendi isteğiyle ayrılan işçilerin kıdem tazminatı alabileceği bazı özel haller şunlardır:
- İşçinin 50 yaşını doldurması ve en az 25 yıl kıdemi olması
- İşçinin kadın olması ve evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde işten ayrılması
- İşçinin erkek olması ve askerlik görevini yerine getirmek için işten ayrılması
- İşçinin işverenin işyerini kapatması veya işçinin işyerinden başka bir yere nakli halinde, işçinin yeni işyerinde çalışmaya başlaması mümkün olmaması
Bu özel hallerde, işçinin istifasının haklı bir nedene dayanması koşulu aranmamaktadır. Bu hallerde, işçi kıdem tazminatı alabilmek için, istifasını yazılı olarak işverene bildirmesi yeterlidir.
İş yerinden kendi isteğiyle ayrılmak isteyen işçilerin, kıdem tazminatı alıp alamayacaklarını dikkatlice incelemeleri ve kendilerine en uygun olan şekilde hareket etmeleri gerekmektedir.