İşçi Kendi İsteğiyle İşten Ayrılırsa Kıdem Tazminatı Alabilir mi?
İşçi kendi isteğiyle işten ayrılırsa, kıdem tazminatı alıp alamayacağı, İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda, kıdem tazminatı hakkı doğmaz.
Ancak, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 59. maddesi uyarınca, 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe giren ve bu tarihten sonra iş sözleşmesini sona erdiren işçiler, 15 yıl kıdem ve 3600 prim gününü tamamlamaları halinde, kıdem tazminatına hak kazanırlar. Bu durumda, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılmış olması, kıdem tazminatı almayı engellemez.
Bu düzenlemenin amacı, 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe giren ve bu tarihten sonra iş sözleşmesini sona erdiren işçilerin, kıdem tazminatı hakkı elde etmelerini sağlamaktır. Bu düzenleme kapsamında, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılmış olması, kıdem tazminatı almayı engellemez.
İşçi kendi isteğiyle işten ayrılırsa, kıdem tazminatı alabilmek için aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- İşçi, aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışmış olmalıdır.
- İşçi, iş sözleşmesini kendi isteğiyle sona erdirmelidir.
- İşçi, 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe girmiş ve bu tarihten sonra iş sözleşmesini sona erdirmelidir.
- İşçi, 15 yıl kıdem ve 3600 prim gününü tamamlamış olmalıdır.
İşçi bu şartları taşıması halinde, kıdem tazminatına hak kazanır. Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her yıl için en son 30 günlük brüt ücreti üzerinden hesaplanır.
Kıdem tazminatı hesaplaması
Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her yıl için en son 30 günlük brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin brüt ücretine, işçinin kıdem tazminatına esas olan ücreti ifade eden “kümülatif brüt ücret” adı verilir.
Kıdem tazminatı hesaplanırken aşağıdaki formül kullanılır:
Kıdem tazminatı = kümülatif brüt ücret * hizmet süresi
Örneğin, bir işçinin kümülatif brüt ücreti 10.000 TL ve hizmet süresi 5 yıl ise, işçinin kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 10.000 TL * 5 yıl = 50.000 TL
İşçi kendi isteğiyle işten ayrılsa bile ihbar tazminatı alabilir mi?
İşçi kendi isteğiyle işten ayrılsa bile, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda olabilir. İş Kanunu’nun 17. maddesine göre, iş sözleşmesini bildirim süresine uymadan fesheden taraf, karşı tarafa bildirim süresinin ücreti tutarında tazminat ödemek zorundadır.
İşçi kendi isteğiyle işten ayrılırsa, bu durumda bildirim süresi işveren tarafından belirlenir. İşveren, bildirim süresini en az 2 hafta olarak belirlemek zorundadır. Ancak, iş sözleşmesinde daha uzun bir bildirim süresi kararlaştırılmış olabilir.
İşçi kendi isteğiyle işten ayrılsa bile, işverene ihbar tazminatı ödememesi için aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- İşveren, işçiye bildirim süresini ihtar etmelidir.
- İşçi, bildirim süresini işverenin ihtarına rağmen çalışmayı reddetmelidir.
İşveren bu şartları taşımaması halinde, işçiye ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
Sonuç olarak, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda, kıdem tazminatı alıp alamayacağı, işçinin işe giriş tarihi ve kıdem süresine bağlıdır. 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe giren ve bu tarihten sonra iş sözleşmesini sona erdiren işçiler, 15 yıl kıdem ve 3600 prim gününü tamamlamaları halinde, kendi isteğiyle işten ayrılsalar bile kıdem tazminatına hak kazanırlar.