İşçi Mahkemelerinde Tazminat Hesaplama
İşçi mahkemeleri, iş hukuku kapsamında işçilerin haklarını koruyan ve işverenlerle işçiler arasındaki uyuşmazlıkları çözen mahkemelerdir. İşçi mahkemelerinde işçilerin en sık başvurduğu tazminat türleri kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti ve iş kazaları nedeniyle tazminatlardır.
Bu makalede, işçi mahkemelerinde tazminat hesaplaması konusu ele alınacaktır. Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti ve iş kazaları nedeniyle tazminatların hesaplama yöntemleri, hesaplamalarda dikkat edilmesi gereken hususlar ve hesaplama örnekleri açıklanacaktır.
Kıdem Tazminatı Hesaplama
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshedilmesi durumunda işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin işyerindeki çalışma süresi ve brüt ücreti dikkate alınarak hesaplanır.
Kıdem tazminatı hesaplama formülü şu şekildedir:
Kıdem tazminatı = (Brüt ücret x İşçinin çalıştığı yıl sayısı x 30) / 365
Bu formüle göre, kıdem tazminatının hesaplanabilmesi için işçinin brüt ücreti, çalıştığı yıl sayısı ve iş sözleşmesinin feshedildiği tarih bilinmelidir.
Örneğin, brüt ücreti 10.000 TL olan bir işçinin 5 yıl boyunca aynı işyerinde çalıştığını ve iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshedildiğini varsayalım. Bu durumda, işçinin kıdem tazminatı şu şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = (10.000 TL x 5 yıl x 30) / 365
= 1.410,25 TL x 5
= 7.051,25 TL
Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin giydirilmiş brüt ücreti esas alınır. Giydirilmiş brüt ücret, işçinin brüt ücretine ek olarak ikramiye, yol, yemek gibi tüm ek ücretleri de kapsar.
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte işçinin brüt ücreti üzerinden hesaplanır. İşçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten sonra brüt ücretinde bir artış olması durumunda, kıdem tazminatı hesaplanırken bu artış dikkate alınmaz.
Kıdem tazminatı, damga vergisine tabidir. 2023 yılı için damga vergisi oranı %0,759’dur. Bu nedenle, kıdem tazminatı hesaplanırken damga vergisi de dikkate alınmalıdır.
İhbar Tazminatı Hesaplama
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin işveren veya işçi tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi durumunda işçiye ödenen bir tazminat türüdür. İhbar tazminatı, işçinin kıdem süresine göre hesaplanır.
İhbar tazminatı hesaplama formülü şu şekildedir:
İhbar tazminatı = (Brüt ücret x İşçinin kıdem süresi) / 30
Bu formüle göre, ihbar tazminatının hesaplanabilmesi için işçinin brüt ücreti ve kıdem süresi bilinmelidir.
Örneğin, brüt ücreti 10.000 TL olan bir işçinin 5 yıl boyunca aynı işyerinde çalıştığını ve iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedildiğini varsayalım. Bu durumda, işçinin ihbar tazminatı şu şekilde hesaplanır:
İhbar tazminatı = (10.000 TL x 5) / 30
= 1.666,67 TL
İşçinin kıdem süresi 1 yıldan az ise, ihbar tazminatı ödenmez.
İhbar tazminatı, damga vergisine tabidir. 2023 yılı için damga vergisi oranı %0,759’dur. Bu nedenle, ihbar tazminatı hesaplanırken damga vergisi de dikkate alınmalıdır.
Fazla Mesai Ücreti Hesaplama
Fazla mesai, işçinin iş sözleşmesinde belirtilen çalışma süresi dışında yaptığı iş karşılığında aldığı ücrettir. Fazla mesai ücreti, işçinin brü