İşçiden İhbar Tazminatı Nasıl Kesilir?
İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshi halinde, tarafların karşı tarafa ihbar öneli tanıması halinde ödenen bir tazminat türüdür. İhbar tazminatı, kıdem tazminatı gibi, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve ücretine göre hesaplanmaktadır.
İşçiden ihbar tazminatı kesilebilmesi için aşağıdaki şartlara uyulması gerekir:
- İş sözleşmesi belirsiz süreli olmalıdır.
- İş sözleşmesi haklı nedenle feshedilmemelidir.
- İşçi, iş sözleşmesini ihbar süresi tanınmadan veya ihbar süresini tamamlamadan feshederek işverene ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğüne girmelidir.
İşçinin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğüne girmesinin en önemli şartı, iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmemesidir. İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshederse, işverene ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğünden kurtulur. Haklı fesih nedenleri, İş Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, işçinin aşağıdaki nedenlerle iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi mümkündür:
- İşverenin işçiye veya yakınlarına karşı sataşması, hakaret etmesi, tehdit etmesi veya cinsel tacizde bulunması
- İşverenin işçiyi, işin niteliğine veya işyerinin bulunduğu yere uygun olmayan bir yerde çalıştırması
- İşverenin işçiye, ücretini zamanında ödememesi veya eksik ödemesi
- İşverenin işçiye, fazla mesai ücretini ödememesi veya eksik ödemesi
- İşverenin işçiye, yıllık izinlerini kullandırmaması veya eksik kullandırması
- İşverenin işçiye, fesih bildirim süresini ihlal ederek iş sözleşmesini feshetmesi
İşçinin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğüne girmesinin bir diğer şartı, iş sözleşmesinin ihbar süresi tanınmadan veya ihbar süresini tamamlamadan feshedilmesidir. İşveren, iş sözleşmesini feshetmeden önce işçiye ihbar öneli tanımalıdır. Bu süre, işçinin işyerinde çalıştığı süreye göre değişmektedir. İş Kanunu’na göre, ihbar süreleri aşağıdaki gibidir:
- İş sözleşmesinin bildirim süresi, hizmet akdinin devam etmiş veya kesilmiş olmasına göre aşağıda gösterilen süreler kadardır:
a) İşveren için:
- 6 aydan az işçinin kıdemi için 2 hafta,
- 6 aydan 1 yıla kadar işçinin kıdemi için 4 hafta,
- 1 yıldan 3 yıla kadar işçinin kıdemi için 6 hafta,
- 3 yıldan fazla işçinin kıdemi için 8 haftadır.
b) İşçi için:
- 6 aydan az işçinin kıdemi için 1 hafta,
- 6 aydan 1 yıla kadar işçinin kıdemi için 2 hafta,
- 1 yıldan 3 yıla kadar işçinin kıdemi için 4 hafta,
- 3 yıldan fazla işçinin kıdemi için 6 haftadır.
İşçi, iş sözleşmesini ihbar süresi tanınmadan veya ihbar süresini tamamlamadan feshederse, işverene ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğüne girer. İşveren, işçiden ihbar tazminatı talep etmek için ihbar tazminatı alacağını içeren bir ihtarname göndermelidir. İhtarnamede, işçinin iş sözleşmesini hangi tarihte ve hangi nedenle feshettiği, ihbar süresinin ne kadar olduğu ve işçiden talep edilen ihbar tazminatı miktarı belirtilmelidir.
İşverenin ihtarname göndermesinden sonra işçi, ihbar tazminatı ödemeyi kabul ederse, işveren bu ödemeyi işçiden tahsil edebilir. İşçi, ihbar tazminatı ödemeyi kabul etmezse, işveren işçi aleyhine dava açabilir. İş mahkemesi, işçinin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğüne girip girmediğini ve ihbar tazminatının miktarını karara bağlar.
İşçinin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğüne girdiği durumlarda, işverenin işçiden alacağı ihbar tazminatı miktarı, işçinin brüt ücretine ve iş sözleşmesinin feshinden önceki son 3 aydaki çalışma süresine göre hesaplanır. İhbar tazminatı miktarı aşağıdaki formül ile hesaplanır:
İhbar tazminatı = Brüt ücret x İş sözleşmesinin feshinden önceki son 3 aydaki çalışma süresi